مجتبی محمدی مزرعه شاهی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده علوم قرآنی میبد)
فاطمه محمدزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم

برجسته ترین وجه اعجاز قرآن کریم به عنوان معجزه ی پاینده پیامبر اکرم (ص) اعجاز بیانی و فصاحت و بلاغت آن است. از آنجایی که واژه گزینی قرآ«، بی بدیل، و شگفت انگیز و بر اساس ظرافت های خاصی است، لذا برای فهم بهتر این ظرافت ها باید با علم مفردات قرآن که یکی از مجموعه های علوم قرآنی است، آشنا شد. از این رو در این پژوهش سعی بر آن شده برای درک بهتر مفهوم آیاتی که در آن ها، معنای «جماعت و گره» با الفاظ مختلف ذکر شده، مورد بررسی قرار بگیرد. جهت تحقق این امر از میان واژگان با این معنا، پنج واژه ی «ثله، رهط، طایفه، عصبه و فئه» ابتدا در کتب لغت یا محوریت العین، معجم مقاییس اللغه، مفردات الفاظ قرآن، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز و التحقیق فی الکلمات القرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته، سپس ذیل تعدادی از آیات قرآنی مشتمل بر این الفاظ، به بررسی نظرات تفسیری حول این واژگان پرداخته شده است. قابل ذکر است که ذیل هر بحثی نتیجه گیری صورت گرفته است که این امر بر غنای محتوا می افزاید. پس از بررسی های مختلف می توان گفت حق آن است که هریک از این واژه های به ظاهر مترادف، در قرآن جایگاه خاص خود را دارد و هیچ یک نمی تواند به جای دیگر بنشیند.

معناشناسی، ثله، رهط، طائفه، عصبه، فئه