رضا قاسمی برقی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین

هر اتفاق غیر منتظره و ناگهانی که موجب تضعیف یا نابودی توانمندی های انسانی، اقتصادی ،‌اجتماعی و فیزیکی (خسارت های جانی ، مالی ، تخریب تاسیسات زیر بنایی و منابع و امکانات اقتصادی و اجتماعی ) جامعه را فراهم سازد به نام بلیه طبیعی Natural Disasterگفته می شود . در جریان یک بلیه طبیعی بسته به شدت آن شیرازه زندگی عادی مردم از هم گسسته می شود و جامعه آسیب دیده نیازمند اقدامات امدادی و کمک های همه جانبه می شود . سالانه حدود 150000 نفر در دنیا به علت حوادث غیر مترقبه طبیعی از دنیا می روند. در فاصله سال های 1980 تا 2000 بیش از 3 میلیون نفر از مردم دنیا به علت حوادث غیر مترقبه طبیعی به هلاکت رسیده اند و زندگی بیش از 800 میلیون نفر تحت تاثیر جدی این حوادث واقع شده و بیش از 23 بیلیون دلار خسارت به بار آمده است . اکثریت این خسارتها و تلفات در کشورهای در حال توسعه رخ داده است . کشور ما همانند بسیاری از کشورهای دیگر در معرض خطر بلایای طبیعی متعددی قرار دارد که مهمترین آنها زلزله است . درفاصله سالهای 1375 ـ 1365 بیش از 40000 نفر بر اثر وقوع این حوادث در کشور ما فوت کرده اند و حدود 1560000 نفر تحت تاثیر قرار گرفته اند زلزله سال 1369 گیلان باعث مرگ و مجروح شدن 140000 نفر و بی خانمان شدن 400000 نفر شد . در زلزله سال 1381 بم نیز بیش از 30000 نفر کشته شدند . تجربه جهانی می گوید : گرچه زلزله در حال حاضر بصورت دقیق قابل پیش بینی نیست اما با علم امروز قابلیت مدیریت شدن را دارد و این کار در دو مقطع اساسی عینیت می یابد . ـ قبل از بروز زلزله ـ پس از بروز زلزله آنچه که پس از بروز حادثه به لحاظ مدیریتی باید انجام شود در قالب مدیریت بحران می گنجد که لزوما فعالیتهای آن قبل از وقوع یک بلیه طبیعی آغاز شده و به هنگام بروز حادثه و پس از آن تشدید و تداوم می یابد . با توجه به شرایط کشور ما اعمال چنین مدیریتی یک امرحیاتی است هر حادثه ای در عین وارد آوردن تلفات و خسارت متضمن درسهایی است که اگر بخوبی فرا گرفته شود میتواند گامی جهت کاهش عوارض و تبعات حوادث بعدی باشد .  آنچه که رخ داد در ساعت 7:29 دقیقه بامداد روز اول تیر ماه 1381 زلزله ای به قدرت 4/6 در جه در مقیاس ریشتر منطقه غرب شهرستان بوئین زهرا را به لرزه در آورد . مرکز یت زلزله در روستاهای آبدره و چنگوره قرار داشت که هر دو 100% تخریب شدند و بیشترین تلفات انسانی مربوط به این دو روستا بوده است . شهر آوج بهمراه 64 روستا با جمعیتی حدود 32000 نفر در معرض آسیب زلزله واقع شدند . اولین خبر از منطقه توسط تلفن در ساعت 7:35 از مرکز بهداشتی درمانی آوج به ستاد شبکه بهداشت و درمان بوئین زهرا اعلام شد همزمان مرکز بهداشت استان از حادثه مطلع شد. در مرکز بهداشت استان و شهرستان بوئین زهرا اعلام آماده باش 100% گردید . شهرستان بویین زهرا در جنوب و جنوب غرب استان قزوین واقع شده و با شهرستانهای قزوین ، تاکستان ، رزن از استان همدان ، کرج از استان تهران، ساوه از استان مرکزی و خدابنده از استان زنجان همسایه است . این شهرستان بین 48 درجه و 45 دقیقه تا 50 درجه و 15 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و 35 درجه 27دقیقه تا 36 درجه عرض شمالی نسبت به خط استوا قرار دارد . وسعت این شهرستان KM5526 و جمعیت آن حدود 153000 نفر می باشد . بخش عمده جمعیت آن ساکن روستا و شغل عمده مردم کشاورزی و دامداری است . این شهرستان شامل 6 شهر و 222 روستا می باشد . این شهرستان در سال 1342 نیز شاهد زلزله ویرانگری بوده است .