محمدعلی کوشش وطن - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
اکبر اصغری زمانی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

در فرایند شهری شدن، برنامه­ریزی مطلوب استفاده از اراضی بسیار مهم است. چرا که نحوهی استفاده از اراضی تاثیرات قابل توجهی را در رژیم دمایی شهر دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر مطالعهی دمای سطح زمین دررابطه با کاربری اراضی بود. داده­های پژوهش شامل شیپ فایل کاربری اراضی و تصویر روز ماهواره لندست ۸ در مسیر ۱۶۸ و ردیف ۳۲ به تاریخ ۰۷/۰۴/۱۳۹۹ می­باشد. جهت استخراج دمای سطح زمین از نرم­افزار ArcMap استفاده شد. همچنین، برای بررسی تفاوت در میانگین دما بین کاربری­های مختلف از آزمون کروسکال - والیس در نرم­افزار SPSS بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که میانگین دمای شهر تبریز برابر با ۴۱/۲۸ درجه سانتی­گراد و انحراف معیار ۶۲/۴ می­باشد. همچنین، حداقل دمای آن برابر با ۵۵/۱۳ درجه سانتی­گراد و بیشترین دمای نیز آن برابر با ۲۹/۳۹ درجه سانتی­گراد است. نتایج پژوهش به تفکیک کاربری­های مختلف نشان داد که فرودگاه شهر تبریز با میانگین دمای ۸۱/۳۳ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۸۱/۱) دارای بیشترین میانگین دمایی نسبت به سایر کاربری­ها می­باشد. در ادامه، به ترتیب کاربری­های نظامی با میانگین دمای ۲۲/۳۲ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۵۲/۲)، اراضی بایر با میانگین دمای ۵۷/۳۰ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۱۵/۳)، کاربری صنعتی با میانگین دمای ۵۱/۳۰ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۷۱/۲)، رودخانه با میانگین دمای ۰۷/۳۰ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۵۳/۲)، فضای سبز با میانگین دمای ۸۸/۲۹ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۹۴/۲)، اراضی در حال ساخت با میانگین دمای ۶۲/۲۵ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۲۲/۳) و اراضی ساخته شده با میانگین دمای ۶۱/۲۳ درجه سانتی­گراد (انحراف معیار ۹۱/۳) قرار دارند. همچنین، تفاوت دمای سطح زمین بین کاربری­های مختلف در سطح ۰۰۰/۰ معنی­دار گردید که نشان از وجود تفاوت بین دمای کلاسه­های مختلف کاربری دارد. بر اساس مقایسه­ها مشخص گردید که به جز میانگین دمای فضای سبز و رودخانه، بین میانگین دمای تمام کاربری­ها به لحاظ آماری تفاوت معنی­داری وجود دارد.

سنجش از دور حرارتی, تحلیل آماری, ماهواره لندست