یحیی چوپان - گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابوطالب هزارجریبی - گروه مهندسی آب دانشگاه گرگان
خلیل قربانی - گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
موسی حسام - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عباس خاشعی سیوکی - گروه مهندسی آب دانشگاه بیرجند

زعفران گیاهی با ارزش غذایی و تجاری بالا است که در صورت کیفیت بالا ارزش ریالی خوبی به‎همراه دارد. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور نوع منبع آبیاری (آب چاه W۱ و پساب تصفیه شده فاضلاب شهری W۲) و نوع سیستم آبیاری (سطحی S۱ و زیر سطحی S۲) با سه تکرار انجام شد. براساس نتایج آنالیز شیمیایی، پساب فاضلاب تصفیه شده در تصفیه‎خانه تربت­حیدریه در حد استاندارد آبیاری محصولات است. نتایج میانگین مربعات نشان دادند، صفات کمی زعفران در فاکتور نوع منبع آبیاری و  اثر متقابل دو فاکتور نوع منبع آبیاری و نوع سیستم آبیاری، همه صفات غیر معنی‎دار شدند. نتایج میانگین مربعات صفات کیفی زعفران در فاکتور نوع منبع آبیاری و اثر متقابل دو فاکتور، جز در صفات رطوبت و کلیفرم کل، که در سطح احتمال یک درصد معنی‎دار  شده­اند،  بقیه صفات غیر معنی‎دار شدند.  براساس نتایج بهترین عملکرد برای صفات تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن خشک خامه برای تیمار W۱S۱ به‎دست آمد و تیمارهای پساب فاضلاب نیز تفاوت معنی‎داری نشان ندادند. هم‎چنین برای صفات کیفی پیروکسین، کروسین، سافرانال و کلیفرم کل، بیشترین  مقدار در تیمار W۲S۲ مشاهده شد و تیمارهای پساب فاضلاب اثر مخربی بر کیفیت محصول نداشتند.

پساب فاضلاب, زیر سطحی, آب چاه, گیاه زعفران