بررسی سنجشی مضمون و ساختار در دو رمان کوتاه «شازده احتجاب» گلشیری و «الشحاذ» نجیب محفوظ

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: کاوش نامه ادبیات تطبیقی، دوره: 11، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JCCL-11-2_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 331
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

صابره سیاوشی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

هانیه برهمند

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

درپی تحولات سیاسی و اجتماعی جهان و آشنایی با آثار ادبای غرب، ایران و مصر نیز همچون سایر کشورها به نشر مفاهیم و تفکرات ادبی خود دست زدند. در همین راستا شرایط مشابه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی  دو ملت ایران و مصر باعث ایجاد تفاهم فکری میان این دو کشور بوده و حاصل آن نزدیکی ادبیات دو کشور است. ازجمله این تشابهات، وجود دو رمان الشحاذ از نجیب محفوظ و شازده احتجاب نوشته هوشنگ گلشیری است که از ویژگی­های مضمونی مشابهی چون؛ سرگردانی شخصیت، جستجوی هویت، افتادن در ورطه سقوط و ویژگی­های ساختاری همسانی چون؛ جریان سیال ذهن، وجود شاخصه­های سوررئالیسم، و توصیف­های ظاهری و باطنی برخوردارند. هدف آن است که با سنجش این همانندی­ها، دریافت تازه­ای از ساختار و محتوای این دو اثر ارزشمند در حوزه ادبیات تطبیقی حاصل شود. روش کار به صورت توصیفی-تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است. برخی نتایج به­دست آمده به این قرار است: الف) وجود ساختارهای مشابه در این دو رمان  نشان می دهد دو نویسنده تحت تاثیر فنون داستان­پردازی ادبیات غربی هستند. ب) حضور پررنگ شاخصه­های سوررئالیسم در دو رمان باعث پذیرش آن­ها در زمره رمان­های این مکتب می­شود. ج) برخورد با شرایط اجتماعی همچون خفقان سیاسی و اجتماعی و نبود آزادی بیان، دستاویزی برای دو نویسنده است تا به سبکی ویژه از نگارش سوررئالیسم و جریان سیال ذهن برای بیان مقاصد خویش دست یابند.  

کلیدواژه ها

رمان معاصر, نجیب محفوظ, هوشنگ گلشیری, الشحاذ, شازده احتجاب

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.