بررسی تشبیه تمثیل و کارکردهای آن در مثنوی «کارنامه زندان» ملک الشعرای بهار

 تشبیه تمثیل از گونه های خاص تشبیه است. در یک طبقه بندی ساده، می توان آن را به سه نوع گسترده، نیمه فشرده و فشرده (اسلوب معادله) تقسیم کرد. بهار در مثنوی کارنامه زندان از این عنصر بلاغی برای اقناع و استدلال مخاطب به اندازه زیادی استفاده کرده است. تعداد و تنوع به کارگیری این تشبیهات تمثیلی در مثنوی کارنامه زندان، می­تواند برای این اثر بهار، یک ویژگی سبکی برجسته و شایسته بررسی به حساب آید. ضرورت و اهمیت این بررسی از آن روی است که می­تواند نقش استدلالی و قدرت القایی بسیار بالای تشبیه تمثیل در مثنوی کارنامه زندان بهار را نشان دهد. سوال اساسی این مقاله که درصدد پاسخ بدان برآمده­ایم آن است که گونه­ها و کارکردهای تشبیه تمثیل در مثنوی کارنامه زندان بهار چگونه است؟ در این نوشته که به روش کتاب­خانه­ای و به شیوه توصیفی تحلیل محتوا فراهم آمده است با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه تمثیلی دارند، نوع جملات آنها از نظر خبری یا انشایی بودن، بررسی شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، تشبیه تمثیل نیمه فشرده با ساختار خبری به قصد تاکید کلام یا همان استعاره تمثیلیه و ضرب المثل، فراوان ترین نمونه های تشبیه تمثیل در این مثنوی می­باشد. غیر از این، موارد دیگری در ارتباط مستقیم تشبیه تمثیل با الگوری، اسلوب معادله، استعاره تمثیلیه و تصویر و استدلال هنری در این مثنوی وجود دارد که در متن مقاله به آنها پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

استعاره تمثیلیه ، اسلوب معادله ، بهار ، تشبیه تمثیل ، کارنامه زندان