مهسا عبداله زاده بوانی - دانشجوی دکتری حشرهشناسی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
شهرام آرمیده - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

لوبیا یکی از منابع پروتئین کم چرب برای انسان است. سوسک چهارنقطه ای حبوبات (.Callosobruchus maculatus F)(Chrysomelidae Col) یکی از آفات مهم گیاهان لوبیا است. استفاده از ترکیبات شیمیایی مانند متیل بروماید و فسفین به دلیل اثرات باقیمانده و زیست محیطی که توسط محقق برای کنترل این آفت توصیه نمی شود. بنابراین، استفاده از ترکیباتکم خطر مانند ترکیبات گیاهی و اسیدهای آلی در نظر گرفته شده است. در این مطالعه ، بررسی اثر کشندگی اسانسنعنا (Mentha spicata)، زنیان (Trachyspermum copticum) و پونه (Mentha pulegium) و اثر ترکیبی آنها روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. سوسک ها در دمای ۲±۲۶ درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی ۳±۵۷ با ۱۶ ساعت نور و ۸ ساعت تاریکی پرورش یافت. مقدار (LC(۵۰ به ترتیب بعد از ۲۴ ساعت برای نعنا، پونه و زنیان (۰/۵۳۵، ۰/۷۳۷ و ۰/۵۹۴) میکرولیتر بر سانتی متر مکعب محاسبه شد. نتیجه نشان داد که اسانس زنیان برای کنترل C. maculatus F از سایر اسانس های مصرفی موثرتر است. همچنین از تجزیه واریانس یکطرفه میانگین ANOVA و مقایسه میانگین تیمارها از آزمون توکی در سطح معنی داری (P≤۰) بهره گرفته شد. اثرات ترکیبی پونه+ زنیان با مرگ و میربه طور متوسط ۱۰۰ درصد پتانسیل بالایی برای کنترل این آفت دارد و می تواند به عنوان حشره کش کم خطر یا بعبارتیبی خطر در مدیریت این آفت در انبارهای حبوبات دارد.

اسانس گیاهی، نعناع، زنیان، پونه و سوسک چهارنقطه ای حبوبات