نقش مولفه ی جای گشت در ارتقای ادراک و کیفیت سکونت در خانه های تاریخی تبریز

بیان مساله: با شروع دوره ی پست مدرن، اکثر فلسفه های حول مکان، تاکیدی آشکار بر اتمسفر محوری و دوری از نگاه کمی حاصل از تفکر دکارتی به مکان، داشتند. استیون هال در این بین، به پیروی از مرلوپونتی و ادراک تنانه، جای گشت را مطرح می کند و کیفیت ارتباطی در فضاهای امروزی در نظریه وی، متکی بر ادراک جای گشت محور دانسته شده است. در این پژوهش به ریشه ی جای گشت، (تغییرات در قرارگیری صفحات که فضا را در نتیجه تغییر زاویه بیننده تعریف می کند)، رسیده شده و برقراری آن در فضا تحت دو شاخص تغییر زاویه ی دید و فعالسازی حواس پنجگانه دانسته شده است. سوال پژوهش: ارتباط بین مولفه ی پارالاکس و ارتقای ادراک در فضای خانه های تاریخی تبریز چگونه است؟ هدف پژوهش: رسیدن به مصداق های طراحی این مولفه (جای گشت) و نحوه ی برقراری آن در فضا هدف این پژوهش تعیین شده است. رسیدن به مولفه های جاری ساز این مولفه در فضا می تواند ارتباط بیشتر و حسی مخاطب با فضا را در خانه های امروزی افزایش دهد. در این راستا خانه های تاریخی تبریز به عنوان نمونه موردی برای رسیدن به مقصود پژوهش انتخاب گردیدند، این انتخاب در راستای ماهیت پژوهش مبنی بر انتخاب هدفمند نمونه، انجام گرفته است. روش تحقیق: روش پژوهش اتخاذ شده، روشی ترکیبی، اما غالبا کیفی و مبتنی بر پارادیم پدیدارشناسی می باشد، که با تلخیص داده ها مدل پژوهشی تبیین شده است و سپس شاخص های به دست آمده از مدل پژوهشی در نمونه های موردی سنجش گردیده است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: مخاطب در این گونه خانه های تاریخی همواره در سیالیتی محسوس در فضا قرار دارد، اکثر تغییر مکان های اصلی در این گونه فضاها با شکست محور افقی و حرکت در محورهای مایل و عمودی همراه می باشد که این امر باعث سیالیت فضایی رابطه ی بین سوژه و ابژه می گردد و همچنین در راستای این سیالیت فضایی، ادراک تک حسی مخاطب از فضا تبدیل به ادراکی چند حسی می گردد. در نهایت مخاطب ادراکی تام و عمیق در این گونه فضاها، تجربه می کند.

کلیدواژه ها:

پدیدارشناسی ، جای گشت ، ادراک ، خانه های تاریخی ، تبریز