بررسی تطبیقی معماری و شعر در عصر صفوی بر پایه پیچیدگی های سبک شناختی آن

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: دوفصلنامه اندیشه معماری، دوره: 5، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_ATJIK-5-9_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 672
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد رضا بمانیان

استاد گروه معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

حیدر جهان بخش

دانشیار گروه معماری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

رضا جعفری ها

استادیار معماری، مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بوئین زهرا، بوئین زهرا، قزوین، ایران

علی دل زنده

دانشجوی دکتری معماری، عضو مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری جهاددانشگاهی قزوین، قزوین، ایران

چکیده

بیان مساله: بنیادی ترین وجه مشترک معماری و شعر، خیال است. این بنیاد مشترک در طول تاریخ سبب ارتباط شگرف و مشترک معماری و ادبیات شده است. در این مقاله ضمن بررسی تغییرات و تحولات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در عصر صفوی، سعی شده تا با یک مقایسه تطبیقی، اثرپذیری و اثرگذاری سبک های معماری و شعر بر هم در آن دوره مشخص شود. در این بین، سبک شناسی در حوزه های معماری و شعر در دوره مورد نظر انجام شد و ویژگی ها و اصول منبعث از معماری و شعر بر پایه اصول ساختار دهنده آن ها استخراج شد. در ادامه، روند تاریخی و تکاملی دوره صفوی در معماری و شعر بیان شد. در مواردی، بررسی ها کمی قبل تر از دوره صفویه صورت گرفته، زیرا به نحو بارزی در هنر عصر صفوی اثر گذار بوده و متجلی شده است. سوال تحقیق: ساختار سبکی معماری و شعر در دوره صفویه چگونه است؟. آیا تطبیق سبکی معماری و شعر در عصر صفوی امکان پذیر است؟ اهداف تحقیق: مقاله حاضر حاصل تحقیق میان رشته ایی بین دو رشته معماری و ادبیات است که با جست و جو در حوزه های عینی هر دو پدیده، در صدد شناسایی حوزه های ذهنی حاکم بر عصر صفوی است. تحقیق پیش رو به دنبال بررسی تطبیقی معماری و شعر بر اساس سبک شناسی آن دو در عصر صفوی است. روش تحقیق: روش تحقیق در پژوهش پیش رو توصیفی- تحلیلی و رهیافت کلی مقاله کیفی است. راهبرد مقاله در آن جا که به جریان های فکری، اجتماعی و ... و اندیشه ای حاکم بر عصر صفوی می پردازد، تفسیری- تاریخی است و آن جا که به بررسی مکاتب هنری شعر و معماری از جریان اندیشه ای می پردازد، از راهبردی تطبیقی و راهکاری و مقایسه ای بهره برده است. مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق: نتایج کلی حاکی از آن است که با عنایت به این مطلب که دو جریان غالب ایدئولوژیک و غیر ایدئولوژیک در عصر صفوی وجود داشته است؛ به لحاظ سبک شناسی، معماری و شعر در دوره صفوی در دو دسته، یکی در مسیر منظم و تکاملی و نقطه اوج سبک آذری یا عراقی، در پیوند با ایدئولوژی عصر صفوی و بازگشت به هویت ایرانی و دسته دیگر، برگرفته از نگاه مردم به سبک اصفهانی جای می گیرند.

کلیدواژه ها

معماری, شعر, بررسی تطبیقی, عصرصفوی, سبک شناسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.