گونه شناسی و بررسی تطبیقی معماری بقاع متبرکه دوره اسلامی ( مطالعه موردی :بقاع تاریخی شهرستان شوشتر)

بیان مساله:در طول دوران تاریخ اسلامی ایران، بناهای با شکوهی برای امام زادگان، صالحان و عارفان ساخته شده است. معماری بناهای آرامگاهی، بعد از معماری مساجد، بسیار حائز اهمیت بوده است. بررسی ادوار مختلف تاریخی شهرستان شوشتر نشان می دهد که مردمان این دیار همواره مقابر نیکان ، علماء و صالحان را پاس داشته و همراه با معماری همان دوران آرامگاه های آنها را می ساختند. اهمیت و کثرت بقاع و قدمگاه ها در شهر شوشتر به نحوی است که این شهر لقب شهر چهل پیر به خود گرفته است.  سوال تحقیق: این پژوهش در نظر دارد با بررسی کالبد معماری و عناصر سازه ای هشت بقعه تاریخی که غالبا دارای شاخصه های معماری اسلامی و ثبت میراث فرهنگی هستند، به گونه بندی آنها پرداخته و به پرسش های اصلی تحقیق که بررسی الگوها و تغییرات معماری بقاع در دوره های تاریخی مختلف هستند، پاسخ دهد.  اهداف تحقیق: جستار پیش رو بر اساس اهداف گونه بندی و مقایسه تطبیقی بقاع تاریخی مورد پژوهش شکل گرفته است.  روش تحقیق: نگارندگان با استفاده از منابع تاریخی، مطالعه کتابخانه ای و بررسی های میدانی، و به کارگیری روش تحلیلی-تاریخی ضمن بررسی معماری آرامگاه ها به گونه شناسی و تبیین وجوه اشتراک و تمایز آنها پرداخته اند.  مهم­ترین یافته­ها و نتیجه­گیری تحقیق: شناسایی ویژگی های عناصر کالبدی بقاع متبرکه مورد پژوهشوگونه بندی آنها بر اساس دو شاخص کالبدی و کارکردی-اجتماعی را می توان از دستاوردهای مهم این پژوهش دانست. همچنین از یافته های این تحقیق می توان به الگوی مشابه پلان، کاشی کاری در گنبدهای شلجمی، دیوارها، سقف ها، عدم تزیینات داخلی و شکل مدفن و تمایز در فرم گنبدها تزیینات خارجی وکارکردها اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

گونه شناسی ، معماری ، بقعه ، گنبد ، شوشتر