تعیین عوامل موثر بر رسوب دهی با استفاده از روش های آماری، مطالعه موردی: حوضه سیدآباد

از آن جا که در بررسی عوامل موثر بر فرسایش خاک و تولید رسوب به طور ریشه ای نمی توان عامل مشخص و معینی را به عنوان عامل اصلی فرسایش آبی در یک منطقه معرفی نمود، شرایط فرسایش موجود در منطقه را باید معلول تاثیر متقابل مجموعه عوامل موثر در ایجاد فرسایش دانست. لذا در این پژوهش به منظور شناسایی عوامل موثر بر میزان فرسایش و تولید رسوب، فرسایش بین شیاری حوضه سید آباد به کمک متوسط شدت بارش ۳۰ دقیقه­ای با دوره بازگشت ۱۰ سال منطقه (۴۰ میلی متر بر ساعت) و باران­ساز صحرایی در ۳۳ پلات آزمایشی تعیین شد. روش­های تجزیه و تحلیل عاملی، مدل رگرسیون چند متغیره، لجستیک و مدل اسکالوگرام نیز برای تحلیل آماری نتایج استفاده شد. ابتدا با استفاده از روش تجزیه و تحلیل عاملی (روش تحلیل مولفه های اصلی) از بین ۱۵ متغیر موثر بر تولید رسوب، شش متغیر ضریب رواناب، درصد پوشش گیاهی، درصد شن، حساسیت سنگ به فرسایش، بافت خاک و نوع کاربری که ۸۲.۰۰۹ درصد از واریانس داده ها را توجیه می کنند، انتخاب شدند (۰.۵۳ =KMO). نتایج مدل رگرسیون چند متغیره تقریبا با روش تحلیل عاملی یکسان بود و نتایج حاصل از مدل اسکالوگرام نیز حاکی از تایید این مطلب می باشد. در نهایت با توجه به ضرایب رگرسیونی به دست آمده، به ترتیب متغیرهای حجم رواناب (۰.۰۲)، حساسیت سنگ به فرسایش (۰.۰۰۱)، درصد ضریب رواناب (۰.۰۰۰۰۵) و درصد شن (۰.۰۰۰۰۲) از عوامل موثر بر فرسایش و رسوب در حوضه تشخیص داده شدند. لذا، با توجه به نتایج به دست آمده، می توان سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های لازم را به منظور کاهش حجم رواناب و افزایش پوشش گیاهی در اولویت اقدامات کنترل میزان فرسایش و رسوب اتخاذ کرد.

کلیدواژه ها:

اسکالوگرام ، تحلیل عاملی ، رگرسیون چند متغیره ، رگرسیون لجستیک ، رسوب