احسان کیان خواه - پژوهشگر

قاعده نفی سبیل، یکی از قواعد کلیدی فقه الحکومه برای مقابله با هر گونه سلطه ی کفار و بیگانگان و ایراد خدشه بر استقلال جامعه اسلامی است. این قاعده از مبانی اساسی اصول تعاملات و توافقات بین المللی و سیاست خارجی دولت اسلامی در جهت حفظ استقلال و استحکام درونی نظام اسلامی است. مراد از استقلال، عدم سلطه کفار و بیگانگان در همه ی شئون اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فناوری و زیستی است. با توجه به این که فضای سایبر با جذابیت فناورانه خود و ایجاد اشتیاق فوق العاده در بین آحاد مردم راه را برای گسترش و حضور حداکثر در تمام حریم های فردی و اجتماعی جامعه تسهیل کرده است. این مقاله با روش کیفی بر آن است که در ذیل مدلی با چهار منظر انگیزه ها، معماری، جریان اطلاعات و محتوای در گردش، رفتار فضای سایبر از حیث سلطه ورزی مورد بررسی قرار دهد. بر اساس نتیجه احصاء شده، گسترش فضای سایبر در ابعاد انگیزه ها، معماری، جریان اطلاعات و محتوای در گردش، سلطه و نفوذ کفار را به همراه دارد. لذا حکومت فقه بر گسترش فضای سایبر اثبات شده و توسعه و گسترش بهره برداری این فضا منوط به نفی و حذف نفوذ و سلطه ی کفار است. این اثبات باید منجر به اتخاذ دو اقدام پسینی و پیشینی توسط نظام اسلامی برای نفی این سلطه ی همه جانبه در تمام منابع شکل گیری قدرت نوین در تمدن سایبر پایه شود. اقدام پسینی ناظر بر کنترل و کاهش نفوذ است و اقدام پیشینی در بردارنده ی مجموعه سازوکارهایی برای طرح ریزی فضای سایبر عاری از نفوذ و سلطه ی کفار خواهد بود.

قاعده نفی سبیل, استقلال, فضای سایبر, سلطه ی سایبری