بررسی تاثیر کاربری اراضی و شیب دامنه بر حجم رواناب تولیدی با استفاده از باران ساز مصنوعی در حوزه آبخیز کاکا شرف (لرستان)

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه مهندسی و مدیریت آبخیز، دوره: 10، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JWEM-10-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 279
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

کیانوش بهرهی

دانشجوی دکتری گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

غلامعباس صیاد

دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

احمد لندی

استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

حمیدرضا پیروان

دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

مطالعه عوامل موثر بر حجم رواناب و ارزیابی روش های کنترل آن ها یکی از راه­ کارهای ضروری برای مدیریت صحیح حوزه های آبخیز است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات طبقات شیب و نوع کاربری اراضی بر رواناب تولید شده با استفاده از شبیه ساز باران در شش زیرحوضه از حوزه آبخیز کاکاشرف از سرشاخه­های حوزه آبخیز کرخه در استان لرستان انجام گرفت. به این منظور بر اساس نقشه کاربری اراضی منطقه، شش واحد کاری (زیرحوضه) با سه نوع کاربری مرتع، جنگل و زراعت و در سه طبقه شیب ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد انتخاب شد. مقدار رواناب در مجموع طی ۹۳ مورد آزمایش به­وسیله شبیه ساز باران، اندازه گیری شد. دستگاه شبیه ساز باران مورد استفاده از نوع باران­ساز غیر فشاری از جنس پلکسی گلاس به ابعاد ۸۳.۵×۱۱۹ سانتی متر و به ارتفاع ۱.۶۰ متر بود. به منظور تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SAS استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، میانگین، کمینه و بیشینه رواناب در حوضه به ترتیب برابر  ۱۴۹۹، صفر و ۹۱۰۰ میلی لیتر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین زیرحوضه های مختلف از نظر حجم رواناب تولید شده، تفاوت معنی دار در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین، اثر متقابل زیرحوضه و نوع کاربری اراضی از نظر حجم رواناب اختلاف در سطح یک درصد و معنی دار بود. بین حجم رواناب و شیب تفاوت معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت که با افزایش شیب از ۱۰ به ۳۰ درصد حجم رواناب تولید شده افزایش یافت. بین سه کاربری مرتع، جنگل و زراعت از نظر مقدار رواناب تولید شده، تفاوت معنی دار در سطح یک درصد مشاهده شد و بیشترین حجم رواناب مربوط به کاربری جنگل بود.

کلیدواژه ها

تجزیه واریانس, تلفات خاک, جنگل, زراعت, سرشاخه کرخه, مرتع

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.