بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردمی و پیش بینی پذیرش مردمی سناریوهای مدیریت پوشش گیاهی حوضه حبله رود

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 260

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JWEM-10-3_003

تاریخ نمایه سازی: 7 تیر 1400

چکیده مقاله:

در این مقاله، به پژوهش انجام شده برای بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردمی در طرح ­های آبخیزداری و پیش بینی سطح پذیرش مردمی از سناریوهای مدیریت پوشش­گیاهی در حوضه رودخانه حبله ­رود پرداخته می­ شود. رودخانه حبله ­رود در استان­ های سمنان و تهران قرار گرفته و از جمله حوضه­ های بین استانی در سطح کشور است. سناریوهای مدیریتی مورد بررسی شامل وضع موجود، تراس­ بندی، تاغ ­کاری، پوشش­ گیاهی جوامع رودخانه، علوفه ­کاری، کپه­ کاری، کنتورفارو، درخت کاری، قرق، بذرپاشی، بذرکاری، باغ­کاری و اگروفارستری هستند. طی مصاحبه حضوری با بهره ­برداران حوضه، برای هر فرد به تفکیک پرسشنامه ­ای تکمیل شد. روایی و پایایی پرسشنامه­ ها مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به رابطه کوکران و با روش نمونه­ گیری انتساب متناسب به ۳۷۹ آبخیزنشین از جامعه آبخیزنشینان حوضه مراجعه شد. وضعیت نقش عوامل موثر بر مشارکت مردمی به تفکیک بخش ­های حوضه بررسی شد. احتمال پذیرش مردمی فعالیت های آبخیزداری با روش توزیع احتمالاتی دوجمله ­ای بررسی شد. سیاست های حمایتی مالی دولت به عنوان موثرترین عامل در مشارکت مردمی حوضه حبله­ ‎رود شناخته شد. این عامل از نظر مردم ساکن در بخش ­های سرخه و ایوانکی، بیشترین امتیاز را داشت. مشارکت مردمی در چهار شکل حمایت اجتماعی، مشارکت نیروی انسانی، مشارکت مالی و مشارکت نیروی انسانی و مالی با هم بررسی شد. نتایج نشان می ­دهد که سناریوهای اگروفارستری و باغ­کاری بیشترین مشارکت نیروی انسانی و مالی (بیشترین درصد مشارکت در بخش­ های مرکزی فیروزکوه و مرکزی دماوند) را به خود اختصاص می­ دهند. نتایج حاصل از توزیع دوجمله­ ا ی نشان می­ دهد که سناریوهای اگروفارستری و باغ­کاری از دیدگاه بهره ­برداران حوضه بیشترین پذیرش مردمی را دارند. نتایج این پژوهش قابل استفاده به وسیله مدیران و تصمیم­ گیران آبخیز برای حفظ منابع آب و خاک و افزایش قابلیت اجرایی فعالیت­ های مدیریتی، در مقیاس آبخیز است.

کلیدواژه ها:

توزیع احتمالاتی دوجمله ای ، جوامع محلی ، حوضه بین استانی ، روایی و پایایی پرسشنامه ، مشارکت نیروی انسانی و مالی

نویسندگان

ابراهیم کریمی سنگچینی

دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

مجید اونق

استاد، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

امیر سعدالدین

دانشیار، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

ناصر طهماسبی پور

استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان

حسین رضایی

استادیار، گروه علوم اقتصاد، دانشگاه پیام نور واحد دامغان