میثم عرفانی - کارشناس اکولوژی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی کشور، تنکابن، ایران
مریم اسلامی - کارشناس میکروبیولوژی

کرم های کم تار Nais elinguis و Nais variabilis در زیستگاه های آب شیرین و لب شور بسیار متداول و دارای پراکنش جهانیمی باشند. این گونه ها که قبلا از فون آب شیرین ایران و سواحل جنوبی دریای خزرگزارش نشده بودند، در هنگام بررسی لیمنولوژیکیرودخانه و مصب چشمه کیله و سردآبرود در امتداد سواحل ایرانی دریای خزر یافت شدند. نمونه برداری به مدت یکسال به صورت دوماه یکبار، از آبان ماه ۱۳۹۳ تا شهریور ماه ۱۳۹۴ در سه ایستگاه در هر مصب (S۱ در سیستم رودخانه، S۲ در اکوسیستم مصب و S۳ در اکوسیستم دریا) با استفاده از نمونه بردارهای گرب مدل ونوین (با سطح مقطع ۰/۰۳ متر مربع) و سوربر (با سطح مقطع ۰/۱ مترمربع با چشمه های به ابعاد ۰/۲ میلی متر) در سه تکرار انجام شد. بهطورکلی در این مطالعه، ۵۲۶ عدد کرم N.elinguis و ۳۹۶ عدد کرم N.variabilis شناسایی و شمارش شدند. با توجه به نتایج حاصل از پراکنش زمانی، بیشترین میانگین (۸۲/۱±۱۸/۰۵ تعداد در مترمربع (تراکم این گونه ها در ماه های سرد سال (آبان تا اسفند) و کمترین آن (۱۶/۶±۲۹/۹ تعداد در متر مربع) در ماه های گرم سال (تیر و شهریور) مشاهده گردید که دارای اختلاف معنی داری بودند (P<۰.۰۵). پراکنش مکانی این کرم ها در بین ایستگاه های مورد بررسی اختلاف معنی داری را نشان داد (P<۰.۰۵)، به طوری که ایستگاه های رودخانه ای (S۱) (۸۵/۳±۲۰۶/۴ تعداد در متر مربع) تراکم بیشتری نسبت به ایستگاه های مصبی (S۲) (۱۶/۶±۳۰/۴۱۶ تعداد در متر مربع) داشته اند. اما درایستگاه های دریایی (S۳) هیچ نمونه ای از این گونه ها مشاهده نشد. این گونه های کم تار در رودخانه و مصب چشمه کیله تراکمبیشتری نسبت سردآبرود داشتند. همبستگی معنی داری (P<۰/۰۵) بین تراکم کرم های کم تار با عوامل محیطی در آب (دما و شوری) و رسوب (دانه بندی و مواد آلی کل) مشاهده گردید.

اولین گزارش، Nais variabilis ، Nais elinguis، تراکم، مصب، دریای خزر