لزوم تاب آوری شهری در مدیریت شهری

در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می کنند و از آن میان تعداد زیادی در مناطقی ساکن اند که خطرات بالقوه و سوانح آنها را تهدید می کند؛ چراکه محل استقرار سلکونتگاه هاو سایر تاسیساتی که توسط انسان ایجاد می شود، کاملا تحت تاثیر عوامل محیطی و زمین ساختی است. آنچه که امروزه، سبب توجه به سوانح شده است، تخریب و زیان های ناشی از سوانح بر محیط سکونتگاه های انسانی و از جمله شهرها است. به بیان دیگر پاره ای از عوامل خارجی، که به طور مستقیم بر چرخه های طبیعی تاثیر گذارده سبب تشدید سانحه خیزی گردیده اند. بلایای اتفاق افتاده در سالیان اخیر بیانگر این موضوع است که جوامع و افراد به صورت فزاینده ای آسیب پذیرتر شده و ریسک ها نیز افزایش یافته اند. با این حال، کاهش ریسک و آسیب پذیری اغلب تا بعد از وقوع سوانح نادیده انگاشته می شوند. در شرایطی که ریسک و عدم قطعیت ها در حال رشد هستند، تاب آوری به عنوان مفهوم مواجهه با اختلالات، غافلگیری ها و تغییرات معرفی می شود. نوع نگرش به مقوله تاب آوری و نحوه تحلیل آن، از یک طرف در چگونگی شناخت تاب آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست ها و اقدامات تقلیل خطر و نحوه رویارویی با آن را تحت تاثیر اساسی قرار می دهد. در واقع هدف از این رویکرد کاهش آس یب پذیری شهرها و تقویت توانایی های شهروندان برای مقابله با خطرات ناشی از تهدیدات نظیر وقوع سوانح طبیعی است. لذا شهرها به عنوان بستر وقوع حوادث دارای اهمیت زیادی می باشند، از این رو برنامه ریزی، شناخت فضاهای شهری و طراحی مناسب آن راهی است به سوی برآوردن نیازهای گوناگون شهروندان در سه بعد پیشگیری، مقابله و اقدامات پس از بحران. بنابراین در برخورد با بحران ها در برنامه ریزی و طراحی شهری توجه به اصل انعطاف پذیری به عنوان یکی از عوامل خلق فضای شهری با کیفیت و تاب آور، فضا را قادر می سازد تا گزینه های متعددی را در هر زمان جهت مقابله و کاهش خطرپذیری و اثرات بحران و شهروندان ارائه نماید (فلاح و همکاران، .( ۱۳۹۳ استقرار بسیاری از سکونتگاه های انسانی بر سرزمین هایی که در خطر وقوع زلزله قرار دارند، لزوم توجه به سیاست ها، طرح ها و برنامه هایی برای کاهش آسیب و مدیریت بحران را اجتناب ناپذیر ساخته است. چرا که وقوع زلزله، ناگهانی است و می تواند در سطح وسیعی از یک منطقه بازتاب داشته باشد و حتی مسائل ملی را تحت شعاع قرار دهد. ابعاد حادثه گاه آن چنان وسیع است که نیازمند توجه و پشتیبانی در سطح بین المللی است. در چنین شرایطی در نظر داشتن کاهش آسیب پذیری و مدیریت بحران اجزاء لاینفک برنامه ریزی شهری می باشند.

کلیدواژه ها:

شهرداری ، تاب آوری شهری ، مدیریت شهری.