محمدصالح شیخ زاهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران

یکی از مباحثی که در باب قصاص، متقدمان و متاخران راجع به آن اظهار نظر کرده اند، مسئله قاتل نابینا می باشد پرداختن به این موضوع به جهت اختلافی بودن بحث اهمیت زیادی دارد. طبق ماده ۳۰۱ قانون مجازات اسلامی و دیگر مواد این فصل، قانون گذار بینا بودن جانی را از شرایط عمومی قصاص ندانسته و نابینا را استثنا ننموده است. بنابراین به لحاظ قانونی چنان چه شخص نابینا مرتکب جنایت عمدی شود، با تحقق شرایط قصاص، محکوم به قصاص می شود. فقیهان دراین باره دیدگاه های متفاوتی دارند و در این تحقیق سعی شده است که نظرات فقهای امامیه و ا دله هریک از طرفین بازگو شود عده ای از فقها قائل به عمدی بودن جنایت ارتکابی توسط نابینا بوده و معتقدند با تحقق شرایط قصاص نابینا محکوم به قصاص می شود و عمده ای از فقها قائل به عمدی بودن جنایت ارتکابی توسط نابینا بوده و معتقدند با تحقق شرایط قصاص نابینا محکوم به قصاص می شود و عمده دلایل این گروه استناد به عمومات قصاص می باشد. در مقابل عده ای دیگر از فقهای امامیه با استناد به روایات قائل به غیرعمدی بودن جنایت مرتکب هستند و بیان می دارند این روایات عموما و اطلاقات قصاص را تخصیصمی زند و دسته سوم از فقها قائل به تفکیک هستند که آیا نابینا با التفات و توجه مرتکب قتل شده است یا خیر؟

فرد نابینا، قتل عمدی، قتل شبه عمد