واکاوی روند بارش جنوب غرب آسیا در نیم سده ی گذشته

بارش به عنوان یکی از عناصر سرکش آب­وهوایی، دارای پراکنش شدید مکانی و زمانی در مقیاس جهانی و منطقه­ای است. در این پژوهش، از پایگاه داده­ مرکز اقلیم­شناسی بارش جهان(GPCC) در بازه­ی­ زمانی ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۹ میلادی(۵۰ سال) به صورت ماهانه استفاده شده است. این داده­ها دارای تفکیک مکانی ۰/۵ × ۰/۵ درجه­ی قوسی هستند و برای محدوده ۰ تا ۸۰ درجه­ی طول شرقی و ۱۰ تا ۵۰ درجه­ی عرض شمالی استخراج شده است. به این ترتیب، آرایه­ای به ابعاد ۶۰۰ *۱۲۸۰۰ به دست آمد که بر روی سطرها، مکان(یاخته) و بر روی ستون­ها، زمان(ماه) قرار دارد. واکاوی سری زمانی بارش در نیم­سده­ی گذشته­ی جنوب غرب آسیا(خاورمیانه) نشان داد که بارش در بهار(فروردین و اردیبهشت)، تابستان(تیر و شهریور) و در سراسر زمستان، روند کاهشی دارد. به طور سالانه، ۲/۳۵ درصد از پهنه­ی مورد بررسی دارای روند مثبت، ۲/۳۰ درصد، روند منفی و ۹۳/۳۵ درصد بدون روند است. بیشترین روند مثبت بارش از آن شهریورماه با ۶/۵ درصد و بالاترین روند منفی به مردادماه با ۵ درصد اختصاص دارد. بخش­هایی از افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه و به صورت پراکنده در ایران مرکزی و نواحی واقع در عرض­های پایین­تر جغرافیایی، دارای روند مثبت و بخش­های شرقی و شمال­غربی ایران و بخش­های پراکنده­ای از کشورهای خاورمیانه نیز دارای روند کاهشی بارش هستند. همچنین اغلب کشورهای این پهنه در طول سال یا فاقد شیب روند و یا شیب روند بسیار ناچیزی دارند. البته بیشترین درصد مساحت شیب روند بارش ۰ تا ۵/۰ است و تمرکز آن با روند بارش تطابق نسبی دارد.  

کلیدواژه ها:

Precipitation Trend ، Trend Gradient ، Kriging Interpolation ، GPCC Database ، Southwest Asia. ، روند بارش ، شیب روند ، میانیابی کریگینگ ، پایگاه GPCC ، جنوب غرب آسیا.