جستاری بر روش های سنجش سطوح توسعه یافتگی سرزمین بر مبنای داده های تجربی
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره: 18، شماره: 51
- کد COI اختصاصی: JR_JGSKH-18-51_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 206
نویسندگان
Master of Rural Development, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran.
Associate Professor of Department of Rural Development, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran .
Assistant Professor of Social Sciences, Faculty of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran.
چکیده
هدف پژوهش حاضر مقایسه تجربی روشهای سطحبندی و سنجش درجه توسعهی یافتگی سرزمین بود. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر تجزیه و تحلیل عددی دادهها، تحقیقی کمی است که به شیوه پیمایش صورت پذیرفت. جامعهی آماری پژوهش، روستاهای ۲۰ خانوار و بالاتر بخش مرکزی شهرستان بویراحمد (۸۹ روستا) بود که با استفاده از جدول برآورد حجم نمونه لین، ۵۶۶ سرپرست خانوار روستایی در این روستاها مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمعآوری دادهها، افزون بر اسناد، پرسشنامه محقق ساخته به کار رفت که برای تعیین اعتبار بخشهای مختلف آن از روش اعتبار محتوا و به منظور تعیین پایایی آن از همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ (۵۶۱/۰- ۹۵۵/۰) از بهینهگی پرسشنامه حکایت داشت. دادهپردازی پژوهش با استفاده از نرمافزارهای MATLAB ۷.۱۰، Excel ۲۰۱۰، Export Choice و SPSS ۲۰ انجام گرفت. همچنین با نگرشی جامع به توسعهی روستایی، ۵۱ شاخص انتخاب و برای عملیاتیکردن آنها از تئوری مجموعههای فازی بهرهگرفته شد. فزون بر این، به منظور تعیین درجهی اهمیت هریک از شاخصهای منتخب در سنجش توسعهیافتگی، روش تحلیل سلسله مراتبی به کار رفت. به منظور مقایسه روشهای سطحبندی و سنجش درجه توسعهیافتگی، مهمترین مدلهای تصمیمگیریهای چند شاخصهای از جمله موریس، تاکسونومی، مجموع ساده وزین، تاپسیس، و وایکور که بیشترین استفاده را در مطالعات پیشین داشتهاند، انتخاب و مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج مقایسهای نشان داد روشهای مورد بررسی، رتبه و درجهی توسعهیافتگی یکسانی را ارائه نمیدهند. در این میان روش وایکور گزینهای مطلوبتر برای سنجش درجهی توسعهیافتگی شناخته شد. این روش در نحوهی استاندارد کردن از روش فازی بهره میگیرد که فزون بر استاندارد کردن، قابلیت تعیین وضعیت شاخص مورد نظر از حد مطلوب نیز میسر میگردد. این نوع استاندارد کردن، این قابلیت را به روش وایکور داده است که در صورت ثابت ماندن ایدهآلها، درجهی توسعهیافتگی روستاها مستقل از یکدیگر باشد.کلیدواژه ها
Rural development, Organism approach, Fuzzy theory, AHP, MADM, سنجش توسعه یافتگی, تئوری مجموعه فازی, رویکرد اندام وار, تصمیم گیری چند شاخصهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.