سنجش پایداری شاخص های فضایی-کالبدی محلات راه آهن و رضاشهر مشهد با رویکرد شهرگرایی جدید

نظریه شهرگرایی جدید در دهه های اخیر و در پاسخ به مشکلات متعدد شهری قرن بیستم و با هدف ایجاد شهرهای سرزنده، جمع و جور، متنوع و مطلوب از نظر کار، پیاده روی، زندگی و گزینه های حمل و نقل شکل گرفت. نظر به اقبال گسترده این نظریه در میان پژوهشگران ایرانی هدف پژوهش حاضر سنجش پایداری محله های ارگانیک و برنامه­ریزی­شده مشهد بر اساس شاخص­های فضایی-کالبدی شهرگرایی جدید می­باشد. در این راستا دو محله راه­آهن (محله ارگانیگ) و فاز دوم رضاشهر (محله برنامه­ریزی­شده) برای بررسی و مطالعه انتخاب شدند. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و جهت ارزیابی پایداری محله های مورد نظر از مدل ترکیبی AHP و نرم افزار GIS استفاده شده است. بر این اساس مدل سنجش پایداری مورد استفاده در قالب ۷ شاخص فضایی-کالبدی (نوع معبر، عرض پیاده­رو، کاربری، وسعت قطعات، دسترسی به مرکز محله، تعداد طبقات و دسترسی به حمل و نقل عمومی) بصورت سلسله­مراتبی ایجاد گردید . نتایج پژوهش نشان می دهد ۸۱/­۶۷ % از وسعت محله رضاشهر از پایداری متوسط به بالا برخوردار است و ۱۹/­۳۲% فاقد پایداری می­باشد. در محله راه­آهن ارقام فوق به ترتیب پایداری و ناپایداری عبارتند از ۷۱/۶۹­% و ۲۹/۳۰%. بنابراین طبق شاخص­های فضایی-کالبدی شهرگرایی جدید، اگرچه دو محله مورد بررسی تفاوت اندکی دارند اما در مجموع محله رضاشهر نسبت به محله قدیمی راه­آهن ناپایدارتر است. از این رو می توان گفت محله های قدیمی ایران، قرابت بیشتری با اصول شهرگرایی جدید دارند و به بیان دیگر شهرسازی سنتی و ارگانیک بستر مناسب­تری برای بکارگیری رویکرد شهرگرایی جدید می­باشد که می­توان در قالب بازآفرینی شهری رویکرد مذکور را بکارگرفت.  

کلیدواژه ها:

Stability ، New Urbanism ، The Second Phase of Rezashahr ، RahAhan Neighborhood ، Mashhad Metropolitan ، Neo-Traditional neighborhood. ، پایداری ، شهرگرایی جدید ، فاز دوم رضاشهر ، محله راه آهن ، کلانشهر مشهد ، واحد همسایگی سنتی جدید