مطالعه شمایل شناختی نگاره «مستی لاهوتی و ناسوتی» اثر سلطان محمد نقاش
عنوان مقاله: مطالعه شمایل شناختی نگاره «مستی لاهوتی و ناسوتی» اثر سلطان محمد نقاش
شناسه ملی مقاله: JR_JIC-4-2_009
منتشر شده در در سال 1398
شناسه ملی مقاله: JR_JIC-4-2_009
منتشر شده در در سال 1398
مشخصات نویسندگان مقاله:
سید محمد طاهری قمی
خلاصه مقاله:
سید محمد طاهری قمی
نگارهی «مستی لاهوتی و ناسوتی»، مربوط به برگی از دیوان حافظ سام میرزا، اثر سلطان محمد نقاش، نگارگر مکتب تبریز صفوی، ازنظر آفرینش فضایی عرفانی، نمادین و نمایشی و نیز جاذبههای تجسمی، یکی از نمونههای غنی از شمایلهای تصویری به شمار میرود. پژوهش حاضر از نوع نظری بوده و به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده و با گردآوری تصاویر و اطلاعات به روش کتابخانهای، نگاره ی یادشده را مورد تحلیل شمایل شناسانه قرار داده است. هدف از این پژوهش آن است که با رویکردی تاریخی و معناشناختی از شعر حافظ و نیز سیاق هنری سلطان محمد، سعی در رمزگشایی از مفاهیم عرفانی و روایی مستتر در این نگاره، متاثر از متن اصلی داشته باشد. پرسش بنیادین پژوهش عبارت است از: «چه مفاهیم حکمی، عرفانی، تغزلی و اساطیری در پس روابط میان شمایلها و فضای تجسمی حاکم بر نگاره حکم فرماست؟» پیشینههای پژوهشی در رابطه با زندگی حافظ و نیز معنا پردازی و سبکشناسی غزلیات او و همچنین تاریخ نگارگری مکتب ترکمانان و تبریز صفوی و شیوه ی نقاشی سلطان محمد نقاش، که در مقالات و کتاب های نویسندگان ایرانی و خارجی نگاشته شده، به عنوان منابع پژوهشی موردمطالعه قرارگرفته و نتیجه ی حاصل آنکه شیوه ی اغراقآمیز و طنزآلود سلطان محمد در ترسیم شمایلها با جهانبینی رندانه ی حافظ منطبق بوده و همچنین تقسیمبندی نگاره به سه ساحت مشخص از پایین به بالا و در نظرگیری شمایلهای متناسب با هر یک، با دیدگاه تفکیکی عرفانی مبنی بر ساحتهای سه گانه ی ناسوت، ملکوت و لاهوت تناسب دارد.
کلمات کلیدی: icons, iconography, painting, Sultan Mohammad, Divan Hafez, شمایل, شمایل شناسی, نگارگری, سلطان محمد, دیوان حافظ
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1230246/