باقر شاملو - . استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
مهدی گوزلی - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

مطالعه شخصیت انسان از دوران قدیم مورد توجه بوده است و نظرات مختلفی در این باره عنوان شده است. پرونده شخصیت که ضرورت تشکیل آن برای فرایند کیفری از نیمه دوم سده بیستم مورد توجه قرار گرفته است، حاوی نتایج مطالعات و آزمایشهای روان شناسی، پزشکی و اجتماعی درباره متهم و محکوم است. دست اندرکاران عدالت کیفری با مطالعه این نتایج و به طور کلی اقدامات انجام یافته، سعی در تطبیق مجازاتها، اقدامات تامینی و تربیتی و به طور کلی تصمیمهای قضایی با شخصیت متهم یا بزهکار دارند. تشکیل چنین پرونده ای در حقوق کیفری ایران، در برخی قوانین از جمله در مواد ۲۲ و ۲۵ قانون مجازات اسلامی و مواد ۳۷، ۳۹، ۵۹ و ۶۳ لایحه مجازات اسلامی ۱۳۹۰ و نیز در مواد ۴۷ و ۶۴ آیین نامه اجرای سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور به طور ضمنی یا صریح مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود، تشکیل چنین پرونده ای در مراحل رسیدگی کیفری الزامی نیست. این در حالی است که در برخی کشورها مانند فرانسه، تشکیل پرونده شخصیت در مرحله تحقیقات مقدماتی در مورد جرایم جنایی الزامی است و در مقام اعطای تعلیق و آزادی مشروط نیز رجوع به پرونده شخصیت ضرورت دارد.  

پرونده شخصیت, بزهکار, حقوق کیفری, اصلاح و درمان, بازپروری