محرم در قاب تلویزیون: تحلیل محتوای ویژه برنامه های تلویزیونی محرم در سال <br> ۱۳۹۸ DOR: ۲۰.۱۰۰۱.۱.۲۵۳۸۲۹۷۷.۱۳۹۹.۲۷.۴.۵.۸

در پژوهش حاضر، به بررسی ویژه برنامه های محرم پرداخته شده است. هدف اصلی، شناخت شیوه بازنمایی ابعاد نهضت عاشورا، واحد تحلیل، آیتم و جامعه آماری، شامل تمام ویژه برنامه هایی بوده که در ۱۳ روز اول ماه محرم ۱۳۹۸، از شبکه های اول، دوم، سوم، چهارم، آموزش، افق، شما و جام جم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده اند. حجم نمونه نیز برابر با جامعه آماری تحقیق و با توجه به هدف پژوهش، برنامه های گفتگو محور (کارشناسی) و ترکیبی بوده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیش از نیمی از برنامه های مورد بررسی (۵۲/۴ درصد) با جنبه های شعور و معرفت قیام اباعبدالله (ع) و ۳۸/۴ درصد، با جنبه های عاطفی یا در اصطلاح، شور نهضت حسینی مرتبط بوده است. تقریبا ۱۰ درصد از مدت زمان آنها به کلیات برنامه ای (سلام و احوالپرسی، معرفی برنامه و کارشناس، راه های ارتباط با برنامه و غیره) اختصاص یافته و به لحاظ موضوعی، در ۲۸/۳ درصد از این مدت زمان، به بحث درباره ویژگی ها و قابلیت های اباعبدالله (ع) برای نجات انسان و جامعه و بیان خصوصیات اخلاقی، خاندان و اصحاب ایشان پرداخته شده است. موضوع دلایل قیام اباعبدالله (ع) به عنوان موضوعی مستقل، چندان در برنامه ها، مورد توجه نبوده و ۴/۵ درصد از آیتم های کارشناسی به آن اختصاص یافته است. بیان پیشینه تاریخی قیام تقریبا در ۱۵ درصد و ذکر وقایع و حوادث مرتبط با نهضت، تقریبا در یک پنجم (۱۸/۵ درصد) از مدت زمان برنامه ها، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به این ترتیب، جا دارد که در ویژه برنامه های آتی، به بحث و بررسی درباره دلایل و اهداف قیام اباعبدالله (ع) و نقد دیدگاه های متعارض در این خصوص نیز که محور و اساس ابعاد معرفتی مرتبط با نهضت عاشوراست، پرداخته شود.

کلیدواژه ها:

نهضت اباعبدالله (ع) ، برنامه های گفتگو محور ، نظریه بازنمایی ، دلایل و پیامدهای نهضت عاشورا