معناشناسی «مثانی» در قرآن کریم با رویکرد زبان شناسی اجتماعی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، دوره: 14، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_QHS-14-2_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 477
نویسندگان
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه ولی عصر(عج)، رفسنجان، کرمان، ایران.
چکیده
معناشناسی واژه «مثانی» در قرآن کریم با تاکید بر زبان شناسی اجتماعی نشان می دهد که این واژه مرتبط با فواصل آیات قرآنی و به معنای آیاتی با محتوای اصلی حمد و ثنای الهی است که با فواصل متماثل و متقارب به یکدیگر عطف شده اند. این نتیجه بر اساس ریشه شناسی مشتقات مختلف ماده «ث ن ی» و با استفاده از الگوهای مطرح در زبان شناسی اجتماعی و بررسی کاربرد واژه «مثانی» در بافت زبانی و بافت موقعیتی آیه ۲۳ سوره زمر و آیه ۸۷ سوره حجر به دست آمده است. فهم کاربردهای قرآنی واژه مثانی در گفتمان رقابت قرآن کریم با اهل کتاب نشان می دهد که «مثانی» در ارتباط با مزامیر داودی بر رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده و با مناجات و حمد الهی مرتبط هستند. همنشینی واژه «مثانی» با تعابیری همچون «احسن الحدیث» و ارتباط این واژه با لرزش بدن و «ذکر» در آیه ۲۳ سوره زمر، نشان می دهد که واژه «مثانی» با هیات صوتی قرآن کریم و محتوای حمد الهی نیز ارتباط دارد. تشابه ایقاعات صوتی فواصل و عطف آنها به یکدیگر در هفت آیه پی در پی سوره حمد و محتوای اصلی این سوره یعنی حمد و ثنای الهی، باعث شده که در روایات نبوی و اهل بیت (علیهم السلام) وصف قرآنی «سبعا من المثانی» بر سوره حمد تطبیق شود، در حالی که در کنار آن، «القرآن العظیم» نیز وصف دیگر سوره حمد است که نشان از اهمیت زیاد قرائت این سوره دارد.کلیدواژه ها
مثانی , معناشناسی , زبان شناسی اجتماعی , احسن الحدیث , سبع مثانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.