محسن معروفی - کارشناس ‎ارشد، گروه برنامه ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
اسعد خانی - کارشناس ارشد، گروه برنامه ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
جعفر هزار جریبی - استاد گروه برنامه ریزی رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی تهران

موضوع امنیت و مشارکت با پلیس در جامعه شهری اهمیت ویژه ای دارد. امروزه، با افزایش جوامع شهری و در هم تنیده تر شدن آنها، شرایط تامین و برطرف کردن نیازها هم شکلی پیچیده تر یافته است. شناخت و کنترل امنیت در شهرها مستلزم نگاه دقیق و همه جانبه ای است تا از طریق آن، بتوان ابعاد گوناگون امنیت را درک و ارتباط های پنهان میان آن ابعاد در سطوح مختلف را کشف کرد. پژوهش حاضر در همین زمینه سعی دارد درباره عوامل موثر بر مشارکت شهروندان ساکن شهر ارومیه در برقراری امنیت و نظم کاوش کند و تاکید ویژه ای بر حقوق شهروندی و آگاهی مردم از این حقوق و عضوشدن و فعالیت آنها در نهادهای مدنی و مشارکتی دارد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد استخراج شده از پژوهش های پیشین است. جامعه مطالعه شده شهروندان بالای ۱۸ سال ارومیه است که دست کم تحصیلات راهنمایی داشته باشند. نمونه بررسی شده براساس فرمول کوکران برابر با ۳۹۲ نفر است. نتایج پژوهش نشان می دهند بین متغیر جنسیت (p<۰.۰۱)، سن (p<۰.۰۱)، زبان (p<۰.۰۵) و تحصیلات (p<۰.۰۱) با مشارکت مردم در برقراری امنیت رابطه وجود دارد. میزان همبستگی متغیرهای مستقل و وابسته به این ترتیب است که متغیر همگرایی قومی با ۵۳۶/۰ (p<۰.۰۱)، آگاهی از حقوق شهروندی با ۵۷۲/۰ (p<۰.۰۱)، احساس محرومیت نسبی با ۵۶۳/۰- (p<۰.۰۱)، عضوشدن در نهادهای مدنی با ۴۴۴/۰ (p<۰.۰۱) و انسجام و وفاق اجتماعی با ۵۷۰/۰ (p<۰.۰۱) با متغیر وابسته همبستگی دارند. در بخش تحلیل رگرسیون نیز نتایج نشان می دهند متغیرهای مستقل حدود ۴۶ درصد از تغییرات مربوط به متغیر وابسته را تبیین می کنند. گسترش روزافزون فیزیکی شهر و چندفرهنگی و چندقومیتی بودن آن مشکلاتی مانند کاهش انسجام اجتماعی، افزایش احساس محرومیت نسبی و... را به وجود آورده است. ازسوی دیگر، ضعف نهادهای مدنی در جلب مشارکت مردمی و آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی سبب می شود ایجاد فضای امن شهری با چالش روبه رو شود. یافته های پژوهش نشان می دهند توجه متولیان امنیت به متغیرهای بررسی شده می تواند به بهبود امنیت به ویژه امنیت مشارکتی در فضای شهر کمک زیادی کند.

نظم و امنیت, مشارکت, همگرایی قومی, احساس محرومیت نسبی, انسجام اجتماعی, حقوق شهروندی, نهاد مدنی