زهرا زینتی - استادیار بخش اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب
عباس عالم زاده - دانشیار بخش زراعت و اصلاح نبات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
علی نیازی - استاد مرکز بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
اسماعیل ابراهیمی - استاد مرکز بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

تنش شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی در سراسر جهان می باشد. مرگ سلولی برنامه ریزی شده نقش مهمی در سازگاری به تنش های محیطی ایفا می کند. درک مبانی مولکولی مکانیسم این فرآیند، امکان دستورزی ژنتیکی هدفمند گیاهان در جهت تحمل به تنش های محیطی را فراهم می کند. یک تنظیم کننده کاندید برای چنین مکانیسمی BAX Inhibitor ۱ است. در این پژوهش، نقش احتمالی ژن رمز کننده BAX Inhibitor ۱-like protein در تحمل به تنش شوری با استفاده از ابزارهای بیوانفورماتیکی از قبیل آنالیز پروموتر و شبکه تنظیمی ژنی و همچنین بررسی بیان نسبی ژن در شاخساره رقم مقاوم ارگ، رقم حساس الموت و خویشاوند وحشی Aegilops crassa با استفاده از Real-time PCR مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به آنالیز شبکه تنظیمی، احتمالا این ژن در بالادست مسیر پیام رسانی SOS عمل می کند. بر اساس آنالیز پروموتر وجود موتیف های پاسخ به تنش از جمله موتیف های ABRE (پاسخ دهنده به آبسزیک اسید)، LTR(پاسخ دهنده به دمای پایین)، MBS (پاسخ دهنده به خشکی)، CGTCA-motif (پاسخ دهنده به متیل جاسمونات)، TGACG-motif (پاسخ دهنده به متیل جاسمونات)، ERE (پاسخ دهنده به اتیلن)، و GT-۱ motif (عنصر پاسخ به شوری) تائیدی بر نقش این ژن در تنش های مختلف محیطی از جمله شوری می باشد. همچنین الگوی بیان ژن مورد مطالعه تحت تنش شوری بین ژنوتیپ های مقاوم و حساس اختلاف معنی داری داشت. در مجموع چنین نتیجه گیری می شود که ژن رمز کننده این پروتئین می تواند در القای تحمل به شوری در گندم نقش داشته باشد و جهت دستورزی ژنتیکی با هدف بهبود تحمل به تنش مورد استفاده قرار گیرد.

پروموتر, تنش شوری, شبکه تنظیمی, گندم, BAX Inhibitor ۱-like protein