مصطفی عباس زادگان - دکترای طراحی شهری، دانشیار دانشگاه علم و صنعت ایران
مینا فیروزیان - کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
مریم روحانی شهرکی - کارشناس ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایر

"امنیت" از مهم­ترین کیفیت های فضاهای شهری است. بدون وجود این کیفیت، هرچند فضاها قابلیت­های بسیاری را در خود داشته باشند، حضور مردم در آن کم­تر بوده و این خود باعث بی­رونقی و تشدید نا­امنی می­شود. این ویژگی را شاید بتوان در برخی محلات شهر تهران شاهد بود. محله فرحزاد به­عنوان بستری با توانائی­های فراوان، از جمله فضاهای ذکر شده به­شمار می­آید. فرحزاد در منتهی­الیه شمال­غربی منطقه ۲ شهر تهران واقع شده و به علت وجود اماکن زیارتی، آب و هوای مطلوب، روددره و واحدهای پذیرایی، محدوده­ایی شناخته شده میان شهروندان تهران به­شمار می­آید. با این حال علاوه بر خصوصیات مثبت، دارای شرایط ویژه­ای به­لحاظ پراکنش زمین­های رها شده، طبیعتی در معرض آسیب، ساخت و سازهای نامطلوب در حریم روددره و غیره نیز می­باشد. این عوامل در کنار وضعیت سکونت که اکثرا مهاجرنشین و از قومیت­های مختلف هستند موجب شده تا محله فرحزاد با آسیب­های اجتماعی خاص مواجه شود. در این مقاله که حاصل یک پژوهش است، سعی بر آن شده تا ضمن بررسی و شناسایی شاخص­های موثر بر امنیت شهری از دیدگاه صاحب­نظران و دست­یابی به داده­ها با توجه به آن­ها در محله فرحزاد، به دسته­بندی شاخص­ها در قالب عوامل کلی مرتبط، با روش تحلیل عاملی پرداخته شود. در واقع با استفاده از این روش ۳ عامل نام­گذاری شده­اند که­ عامل اول (فرم فضایی و کنترل اجتماعی) مهم­ترین عامل در تعیین میزان امنیت در این محله به­شمار می­آید. این نتیجه نشان می­دهد که اولویت در بهبود امنیت محله فرحزاد توجه به عامل ذکر شده و در مراحل بعد عوامل دیگر که شامل تناسب میان عملکرد، کالبد و قشر اجتماعی و عامل فضاهای عمومی سرزنده و خوانا است، می­باشد.

امنیت, فضاهای شهری محلات, تحلیل عاملی, محله فرحزاد