آزاد خانزادی - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی
سارا مرادی - کارشناس ارشد اقتصاد نظری
مریم حیدریان - کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی

خودکشی یکی از معضلات عمده ی دنیای معاصر است که توجه بسیاری از اندیشمندان، صاحب نظران علوم مختلف و سیاستمداران را به خود معطوف نموده است. این معضل منجر به نابودی سرمایه های انسانی می شود که بر اساس شواهد موجود در حوزه ی توسعه به عنوان عامل و محور توسعه می باشد. لذا با توجه به نقش اساسی و محوری نیروی انسانی بررسی علل خودکشی از دیدگاه اقتصادی نیز حائز اهمیت است. از این رو در این مطالعه تلاش شده است، علاوه بر درنظرگرفتن عوامل اقتصادی اثرگذار بر خودکشی، از یک شاخص ترکیبی از نااطمینانی سیاست های اقتصادی جهت بررسی تاثیر بی ثباتی های موجود در متغیرهای اقتصادی بر نرخ خودکشی نیز استفاده شود. در این شاخص ترکیبی، پنج منبع بی ثباتی و نااطمینانی در اقتصاد ایران ارائه شده که شامل؛ تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ سودهای بانکی و شاخص قیمت سهام می باشد. جهت نیل به هدف این مطالعه، از روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) در دوره ی زمانی ۱۳۹۳-۱۳۵۳ استفاده شده است. نتایج برآورد مدل حاکی از آن است که با افزایش نااطمینانی اقتصادی، نرخ خودکشی در کشور افزایش یافته است. از سوی دیگر، رابطه-ی سایر متغیرهای اقتصادی از جمله ضریب جینی، نرخ بیکاری زنان و مردان نیز دارای رابطه مثبت با نرخ خودکشی بوده است. افزایش نرخ تورم و رشد اقتصادی نیز بر نرخ خودکشی اثر منفی داشته است. در این پژوهش از متغیرهای اجتماعی همانند؛ نرخ طلاق، نرخ باسوادی و تعداد پرونده های قضایی (به عنوان شاخصی منفی از سرمایه اجتماعی) نیز استفاده شده که رابطه ی این متغیرها با نرخ خودکشی، مثبت بوده است.

نااطمینانی سیاست های اقتصادی, نرخ خودکشی, روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی, ایران