کتابشناخت: مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی (بخش دوم)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 291

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JALIT-10-2_016

تاریخ نمایه سازی: 22 خرداد 1400

چکیده مقاله:

مقامه نویسی در نثر فارسی، اولین بار با مقامات قاضی حمیدالدین ابوبکر محمد بن عمر بن علی بلخی، از شاهکارهای متون نثر فارسی در قرن ششم، پدید آمد. این اثر از یک مقدمه، ۲۳ مقامه و یک خاتمه تشکیل شده است. مقامه نویسی که متکی بر ساختار روایت و قصه پردازی است، در زبان فارسی با تفاوت هایی از اسلوب نگارش مقامات عربی بدیع الزمان همدانی و ابوالقاسم حریری تقلید می نماید. این کتاب که به سبک نثرهای مصنوع فارسی نگاشته شده، چه ازحیث صورت که از آرایه های لفظی و معنوی و واژگان مهجور استفاده کرده و به آیات، احادیث، اشعار و امثال عربی استشهاد نموده و چه از حیث محتوا که بازتاب اوضاع اجتماعی روزگار نگارنده است، قابل اعتناست. سوال اصلی پژوهش این است که آیا حمیدی در استفاده از اشعار و عبارات عربی مقامات، ابداع و ابتکار به خرج داده یا از لفظ و مضمون سخنان گویندگان پیش از خود اقتباس نموده است؟ از آن جا که تاکنون درباره ابداعی یا تقلیدی بودن اشعار و عبارات عربی مورد استفاده در مقامات حمیدی، تحقیقی جامع صورت نگرفته، در این جستار، تلاش شده است با روش جستجو در مآخذ و منابع موجود، مواردی که حمیدی از متون عربی استفاده نموده بیان شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سید مرتضی حسینی

استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین، شرح آقا جمال خوانساری بر ...
  • آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی، غرر الحکم و درر الکلم، ...
  • ابراهیمی حریری، فارس، مقامه­نویسی در ادبیات فارسی، تهران، دانشگاه تهران، ...
  • ابشیهی، شهاب الدین محمد بن احمد بن منصور ابوالفتح، المستطرف ...
  • ابن ابی جمهور احسائی، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی، ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغه، ...
  • ابن اثیر، ضیاءالدین بن الاثیر نصرالله بن محمد، المثل السائر ...
  • ابن الجهم، علی، دیوان علی بن الجهم، عنی بتحقیقه خلیل ...
  • ابن حجه حموی، تقی الدین بن علی، خزانه الادب و ...
  • ابن راهویه، ابو یعقوب اسحاق بن ابراهیم، مسند اسحاق بن ...
  • المدینه المنوره، مکتبه الایمان، ۱۴۱۲ ...
  • ابن سلام، ابوعبید القاسم بن سلام بن عبدالله الهروی البغدادی، ...
  • خان، حیدر آباد- الدکن، مطبعه دائره المعارف العثمانیه، ۱۹۶۴ ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، محقق علی ...
  • ابن معصوم، السید علی صدرالدین بن معصوم المدنی المعروف بعلی ...
  • البدیع، حققه شاکر هادی شکر، النجف الاشرف، مطبعه النعمان، ۱۹۶۹ ...
  • ابو حیان توحیدی، علی بن محمد بن العباس، الامتاع و ...
  • ابوالفرج اصفهانی، علی بن الحسین، کتاب الاغانی، تحقیق احسان عباس ...
  • الثالثه، بیروت، دار صادر، ۱۴۲۹ ...
  • ابو نواس، الحسن بن هانئ الحکمی، دیوان، تحقیق غریغور شولر، ...
  • ابو هلال عسکری، الحسن بن عبد الله بن سهل بن ...
  • دارالفکر، د.ت ...
  • احمد بن حنبل، ابو عبدالله احمد بن محمد بن حنبل ...
  • الارنووط - عادل مرشد و آخرون، موسسه الرساله، ۱۴۲۱ ...
  • باخرزی، علی بن الحسن بن علی بن ابی الطیب ابوالحسن، ...
  • ۱۴۱۴ ...
  • بستانی، فواد افرام، المجانی الحدیثه عن مجانی الاب شیخو، الطبعه ...
  • بهاء الدین زهیر، دیوان، بیروت، دار صادر و دار بیروت، ...
  • ثعالبی، ابو منصور عبدالملک بن محمد، الاعجاز و الایجاز، القاهره، ...
  • ___________، التمثیل و المحاضره، المحقق عبدالفتاح محمد الحلو، الطبعه الثانیه، ...
  • للکتاب، ۱۴۰۱ ...
  • ___________، خاص الخاص، المحقق حسن الامین، بیروت، دار مکتبه الحیاه، ...
  • ___________، اللطائف و الظرائف، بیروت، دار المناهل، د.ت، ج ...
  • ___________، المنتحل، المحقق الشیخ احمد ابو علی، المطبعه التجاریه، عرزوزی ...
  • ثعلبی، احمد بن محمد بن ابراهیم الثعلبی ابو اسحاق، الکشف ...
  • الامام ابی محمدبن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، رسائل الجاحظ، تحقیق و شرح عبدالسلام ...
  • جراوی تادلی، ابوالعباس احمد بن عبدالسلام، (الحماسه المغربیه) مختصر کتاب ...
  • دیوان العرب، المحقق محمدرضوان الدایه، بیروت، دارالفکر المعاصر، ۱۹۹۱ ...
  • حر عاملی، امل الامل، تحقیق السید احمد الحسینی، بغداد، مکتبه ...
  • حموی، شهاب الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله الرومی الحموی، معجم ...
  • حمیدالدین بلخی، قاضی ابوبکر محمد بن عمر، مقامات حمیدی، با ...
  • خاتمی پور، حامد، «مآخذ و گویندگان اشعار عربی سندبادنامه»،پیک نور، ...
  • خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، چاپ پنجم، قم، مرکز نشر ...
  • دهخدا، علی اکبر، امثال و حکم، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۳ ...
  • دیک الجن حمصی، ابو محمد عبدالسلام بن رغبان، دیوان دیک ...
  • ذبیانی، نابغه، دیوان، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، الطبعه الثانیه، القاهره، ...
  • ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات ...
  • رازی، منتجب الدین علی بن عبیدالله بن بابویه، الفهرست، محقق ...
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن محمد، محاضرات الادباء و محاورات ...
  • زبیدی، ابوالفیض محمد بن محمد بن عبدالرزاق الحسینی، الملقب بمرتضی ...
  • القاموس، المحقق مجموعه من المحققین، دار الهدایه، د.ت. ...
  • زمخشری، ابوالقاسم محمود، ربیع الابرار و نصوص الاخیار، بیروت، موسسه ...
  • ساکت، سلمان، «پژوهشی در اشعار عربی مقدمه و خاتمه تاریخ ...
  • (گوهرگویا)، دوره چهارم، ش ۲ (پیاپی ۱۴)، صص ۱۵۶-۱۲۵، تابستان ...
  • سپهر، محمدتقی لسان الملک، ناسخ التواریخ -حضرت امام حسن مجتبی(ع)، ...
  • محمدباقر بهبودی، چاپ چهارم، تهران، کتابچی، ۱۳۸۴. ...
  • سری الرفاء، السری بن احمد بن السری الکندی الرفاء، المحب ...
  • تحقیق مصباح غلاونجی، دمشق، مطبوعات مجمع اللغه العربیه بدمشق، ۱۴۰۷ ...
  • سعدی، مصلح بن عبدالله، کلیات سعدی، تصحیح، مقدمه، تعلیقات و ...
  • تهران، دوستان، ۱۳۸۳ ...
  • سنایی، مجدود بن آدم، دیوان حکیم سنایی غزنوی بر اساس ...
  • سیدمحسن امین، اعیان الشیعه، تحقیق حسن الامین، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ...
  • سیرافی، الحسن بن عبدالله بن المرزبان السیرافی ابو سعید، اخبار ...
  • عبدالمنعم خفاجی، ۱۳۷۳ ...
  • شریف رضی، دیوان، شرحه و علق علیه و ضبطه د. ...
  • الارقم، ۱۴۱۹ ...
  • شمیسا، سیروس، انواع ادبی، چاپ سوم، تهران، فردوسی، ۱۳۷۳ ...
  • شیخ صدوق، ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره ...
  • دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه ...
  • شیخ طوسی، محمد بن الحسن، الامالی، تحقیق موسسه البعثه، قم، ...
  • صفدی، صلاح الدین خلیل بن ایبک، نکت الهمیان فی نکت ...
  • عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۸ ...
  • ___________، الوافی بالوفیات، المحقق احمد الارناووط و ترکی مصطفی، بیروت، ...
  • ۱۴۲۰ ...
  • طبری، محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب ...
  • ظهیری سمرقندی، محمد بن علی، سندباد نامه، مقدمه، تصحیح و ...
  • عبدالرزاق، ابوبکر عبدالرزاق بن همام بن نافع الحمیری الیمانی الصنعانی، ...
  • عبیدی، محمد بن عبدالرحمن بن عبدالمجید، التذکره السعدیه فی الاشعار ...
  • عجلونی، اسماعیل بن محمد العجلونی الدمشقی ابو الفداء، کشف الخفاء ...
  • کمال جو، مصطفی و علیرضا پورشبانان، «نگاهی به ابیات و ...
  • کمیت بن زید اسدی، دیوان، جمع وشرح وتعلیق د. محمدنبیل ...
  • لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، محقق ...
  • مالک بن انس، الموطا، المحقق محمد مصطفی الاعظمی، ابوظبی، موسسه ...
  • متنبی، احمد بن الحسین الجعفی الکوفی ابوالطیب، دیوان المتنبی، بیروت، ...
  • مجلسی، محمد باقر بن محمدتقی، بحار الانوار، محقق جمعی از ...
  • محدث نوری، حاج میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، الطبعه الثانیه، ...
  • مسلم، ابوالحسین مسلم بن الحجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فواد ...
  • ملطیوی، محمدغازی، روضه العقول، تصحیح د. محمد روشن و جلیل ...
  • مفضل ضبی، المفضل بن محمد بن یعلی بن سالم الضبی، ...
  • مهدوی دامغانی، احمد، «مآخذ ابیات عربی مرزبان نامه»،یغما، ش ...
  • ___________، «یادداشت هایی درباره ابیات عربی کلیله بهرام شاهی و ...
  • یغما، ش ۱۶۹ و ۱۷۱ و ۱۷۳ و ۱۷۵ و ...
  • میدانی، ابوالفضل احمد بن محمد بن ابراهیم المیدانی النیسابوری، مجمع ...
  • بیروت، دار المعرفه، د.ت ...
  • نویری، احمد بن عبدالوهاب بن محمد بن عبدالدائم القرشی التیمی ...
  • الادب، القاهره، دارالکتب والوثائق القومیه، ۱۴۲۳ ...
  • واعظ، سعید، «ابیات عربی نامه های عین القضات همدانی»، متن ...
  • ___________، «پژوهشی در اشعار عربی تاریخ جهانگشای جوینی»، متن پژوهی ...
  • ۲۵، صص۳۱-۱، ۱۳۸۴ ...
  • ___________، «پژوهشی در اشعار عربی مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه»، ...
  • ش ۵، صص۱۶۴-۱۴۷، ۱۳۸۳ ...
  • نمایش کامل مراجع