بررسی علم در نهج البلاغه از منظر تقابل و هم معنایی واژگانی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه ادب عربی، دوره: 13، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JALIT-13-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 277
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیات دانشگاه فرهنگیان
استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه فردوسی مشهد
استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
یکی از راههای دست یافتن به معنا و مقصود اصلی گوینده متن، تحلیل معنایی واژگان آن از نگاه معناشناختی است. به کمک آن می توان رابطه ای قابل استناد میان زبان، تجربیات بیرونی، اندیشه ها و تجارب اجتماعی برقرار نمود. فهم درست معنای یک واژه نیازمند استفاده از روش های گوناگون معناشناسی است تا از طریق آن ها به توصیف دقیق معنای آن واژه دست یافت. در نظام تصوری نهجالبلاغه، علم به عنوان یکی از واژه های کلیدی به کار رفته که متناسب با آن واژههای دیگری مطرح شدهاند. پژوهش حاضر با رویکرد روابط معنایی به بررسی معنای علمدر نهجالبلاغه، از منظر روابط تقابل و هممعنایی پرداخته است تا درک درست و عمیقتری از مفهوم این واژه به دست آورد. حاصل این تحقیق نشان میدهد حضرت (ع) واژگان «جهل»، «ظن»، «هوی» و... را در رابطه تقابل معنایی با علم، و واژههای «تدبر»، «تفکر»، «تعقل»، «حکمت»، «معرفت»، «بصیرت» و... را در رابطه هممعنایی با علم در متن نهج البلاغه به عنوان واژه جایگزین آن به کار برده و معنای علم را از آن ها استخراج نموده که علاوه بر داشتن تاثیر فراوان بر زیبایی آفرینی در تبیین مفاهیم و آشکارتر نمودن بعضی معانی، موجب توسعه دستگاه معناشناختی آن عصر نیز گردیده که برخاسته از فصاحت و بلاغت این متون میباشد. بررسی چگونگی جایگزینی این واژگان به جای علم بیانگر گستردگی دایره معنایی علم در نهجالبلاغه است که در یک سوی آن صاحبان و دارندگان علم قرار دارند و با درک و شناخت درست به یقین و اطمینان قلبی میرسند و با هدایت و راهنمایی در مسیر حق قرار میگیرند. در سوی دیگر افرادی هستند که نسبت به حق و حقیقت شناختی ندارند و با ظن، تردید و جهالت سرگردان و گمراه میشوند. نقطه تمایز این دو گروه از انسانها به معنای معرفتیای که از علم فهمیده میشود، بستگی دارد.کلیدواژه ها
نهج البلاغه, علم, معناشناسی, روابط معنایی, تقابل معنایی, هم معناییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.