فرزانه میرشاه ولایتی - استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
فرهاد نظری زاده - دکترای آینده پژوهی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر

دنیای فناوری امروزه چنان در حال تغییر است که اطلاع از این تغییرها، هماهنگی و پاسخ مناسب و به موقع به آن­ها، یکی از مهم­ترین دغدغه­های سازمان­های مختلف شده است. در راستای حل این چالش، سازمان­ها نیازمند دیدبانی و رصد تحولهای فناورانه و اقدام مقتضی برای مواجهه با این تحولها هستند. از این­رو، هدف این پژوهش، ارایه الگوی عمومی دیدبانی شامل فرایند (گام­ها) و ساختار (عناصر، اجزاء و روابط بین  آن­ها) است. در این راستا، پس از بررسی الگو­های مختلف پویش، آگاهی، رصد و دیدبانی فناوری، با تلفیق الگو­های موجود، به روش فرا ترکیب، الگوی عمومی دیدبانی فناوری مشتمل بر عناصر، روابط و فرایندهای اصلی طراحی گردید. در واقع، از آن جا که الگو­های موجود مرتبط با موضوع اطلاع از تحولهای فناورانه، هر یک به جنبهای از بحث مورد  نظر پرداخته­اند، ارزش افزوده­ی این تحقیق، بهره­گیری از نقاط قوت هر الگو و ارایهی چارچوب اولیه­ای به نسبت کامل با لحاظ تمام عناصر، روابط و گام­ها است. از جمله نقاط قوت این الگو اولیه می­توان به تقسیم فرایند دیدبانی به سه مرحله­ی پیشین، اصلی و پسین و تعیین عناصر، اهداف، زیر ساخت­های اصلی دیدبانی اشاره کرد.

دیدبانی فناوری, پویش محیط, آگاهی فناوری, رصد فناوری