زهرا محمدیان فارسانی - کارشناسی ارشد باستان شناسی و دانشگاه محقق اردبیلی،

هدف: هدف اصلی از این پژوهش تحلیل ساختار فضایی- کالبدی، و بررسی الگوهای طراحی و شاخصه های بارز مشترک،اصول زیبایی شناسی و مفاهیم نهفته در تزیینات بناهای آرامگاهی ایران از صدر اسلام تا پایان دوره ایلخانی بوده است. روش شناسی پژوهش:روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی استفاده شده است. داده ها به صورت میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده اند یافته ها: یافته های این پژوهش شامل طبقه بندی و گونه شناسی مقابر در هر دوره تاریخی، تطبیق و مقایسه مقابر هر دوره باادوار پیشین و بعد از خود، مطالعه سبک های معماری و تزیینات وابسته به معماری در این بناها و تغییر و تحولات به وجود آمده در عناصر معماری بناها بوده است.نتیجه گیری: مقابر و بناهای آرامگاهی از قرون ۴ به بعد در ایران، همانند بناهای شیوه معماری پارتی بوده و در معماری این دسته از بناها، از همان اصول و عناصر معماری همچون، قوس های مازه دار، گوشه سازیها، نحوه اجرای گنبد، کوردرها و پنجره های کور و غیره در مقابر آرامگاهی بهره برده شده است. در دوره سلجوقی شاهد پیشرفت کلی و همه جانبه در ارتباط با ساخت بناهای آرامگاهی هستیم. از نظر نوع فرم و شکل، مصالح و تزیینات، نقشه و نوع پوشش انجام گرفته، نشان میدهد که در مقابر دوره سلجوقی انواع طرحها و نقشه و انواع طاق و گنبد در مقابر این دوره مورد استفاده قرار میگیرد. با بررسی بناهای برجای مانده از دوره ایلخانی میتوان دریافت که در این دوره نیز به مانند دوره سلاجقه ساخت ابنیه مذهبی همچون مساجد و مدارس و آرامگاه ها بیش از بناهای غیر مذهبی مورد توجه بوده است. مقابر دوره ایلخانی تحت تاثیر سنتهای معماری دوره ی سلجوقی بوده و در هر دو دوره از طرحها و سازه مشترک (سنگ در سردابه و آجر در گنبدخانه) استفاده شده و بناها اغلب در دسته مقابر برجی شکل جای دارند.

معماری اسلامی ایران، بناهای آرامگاهی، زیبایی شناسی معماری، تزیینات بناهای آرامگاهی