بررسی روایی و پایایی پرسشنامه ارزیابی خستگی، سلامت و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس بین شهری

زمینه و هدف: سلامت، خستگی و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس از مهم ترین فاکتورها در عملکرد و شیوع حوادث رانندگی می باشند و هر اختلالی در این زمینه ها می تواند پیامدهای نامطلوبی برای مسافران و دیگر افراد جامعه به همراه داشته باشد؛ بنابراین تهیه ابزاری که بتواند فاکتورهای موثر بر این شغل را به خوبی شناسایی و بیان کند ضروری به نظر می رسد، لذا پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبار سنجی پرسش نامه ارزیابی خستگی، سلامت و رفاه اجتماعی رانندگان اتوبوس انجام شده است روش بررسی: این پژوهش مقطعی در سال ۹۲-۱۳۹۱ بر روی ۲۸۵ راننده اتوبوس بین شهری در پایانه های مسافربری صفه و کاوه شهر اصفهان به روش نمونه برداری تصادفی ساده، انجام شد. پس از ترجمه پرسشنامه، روایی آن بر اساس نظر پانل خبرگان، محاسبه ضریب نسبت روایی، شاخص روایی محتوا و انجام تحلیل عاملی اکتشافی صورت گرفت. تعیین پایایی این پرسشنامه به دو روش آزمون- باز آزمون و آزمون هم سانی درونی انجام گردید و برای این منظور به ترتیب از ضریب هم بستگی درونی و آلفای کرونباخ استفاده شد. جهت انجام این آزمون ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید. یافته ها: در تعیین روایی صوری آیتم کنترل شغل حذف گردید، همچنین آیتم حمایت سازمانی نیز از بین فاکتورهای سازمانی حذف گردید و به طور مستقل تحت عنوان "حمایت کارفرما" مورد ارزیابی قرار گرفت. متوسط CVI پرسشنامه ۹۲/۰ به دست آمد و در مرحله تعیین CVR در اکثریت آیتم ها مقادیر بالای ۶۵/۰ محاسبه گردید. تحلیل عامل اکتشافی با چرخش واریماکس، ۳ عامل را با Eigen value بیشتر از ۱ ایجاد کرد که به ترتیب عبارتند از: سلامت، فاکتورهای سازمانی و خستگی. ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر ۸۸۲/۰ و مقدار کل شاخص ICC برابر ۸۷/۰ به دست آمد. نتیجه گیری: این مطالعه، شواهد مناسبی در خصوص استحکام ساختار عاملی و پایایی پرسشنامه تدوین شده را فراهم نمود و می تواند به عنوان یک ابزار علمی برای مقاصد تحقیقاتی- آموزشی و عملی در رانندگان اتوبوس، مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Fatigue ، Health ، Social well-being ، Bus drivers. ، خستگی ، سلامت ، رفاه اجتماعی ، رانندگان اتوبوس