زهره عبداللهی سلم آباد - کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.
محمد حسین نجفی مود - استادیار گروه مهندسی آب،دانشگاه بیرجند
مهدی دستورانی - استادیار گروه علوم ومهندسی آب ، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه بیرجند
عباس خاشعی سیوکی - استاد گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جت آزاد مستطیلی و شیب معکوس بر مشخصات پرش هیدرولیکی انجام گرفته است. این پژوهش داخل یک فلوم به شکل یک کانال مستطیلی به طول ۱۰ متر و عرض ۳۰ سانتی متر انجام شد. جت آزاد با دبی های ۲، ۵/۲ و ۲/۳ لیتر بر ثانیه با زاویه حداکثر اثر جابه جایی به ابتدای پرش و زاویه بدون تغییر ابتدای پرش به انتهای پرش هیدرولیکی وارد شد. نتایج این پژوهش نشان می دهدکه در زاویه مشخص از برخورد جت به پرش هیدرولیکی هیچ گونه جابه جایی در پرش ایجاد نمی شود که این زاویه را به عنوان زاویه بی اثر نامگذاری شد و با افزایش زاویه جت پرش به سمت بالا دست پرش به سمت بالا دست حرکت می کند واز یک زاویه به بعد پرش هیچ گونه حرکتی به سمت بالا دست نداردکه این زاویه به عنوان زاویه حداکثر جابجایی نامگذاری گردید تغییر در زاویه و دبی جت موجب کاهش یا افزایش عمق ثانویه، طول پرش، افت انرژی نسبی و نیروی برشی بستر می شود استفاده از جت با حداکثر زاویه (۱۳۸درجه) و دبی ۲/۳ لیتر بر ثانیه کم ترین عدد فرود (۶۴/۶) جریان و شیب ۲.۲۵۶حداکثر مقدار شیب در آزمایشگاه انجام گرفت موجب کاهش تا حدود ۲/۵۶ درصدی نسبت عمق ثانویه نسبت به حالت بدون جت و بستر صاف گردید به کارگیری جت با زاویه حداقل (۷۸درجه) و دبی ۲/۳ لیتربرثانیه و بیش ترین عدد فرود (۶۲/۹) جریان موجب افزایش ۳/۱۵ درصدی نسبت عمق ثانویه نسبت به حالت بدون جت و بستر صاف شد. حداکثر میزان کاهش طول پرش (۷/۶۶ درصد) زمانی رخ می دهد که از جت با زاویه حداکثر و دبی ۲/۳ لیتر بر ثانیه و در شرایط کم ترین عدد فرود (۶۴/۶) جریان و بیشترین شیب (۲۵۶/۲) استفاده گردید.

پارامترهای پرش هیدرولیکی, جت آزاد مستطیلی, شیب معکوس, طول پرش