تجزیه ژنتیکی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک با روش گرافیکی هیمن در لاین ها و نتاج F۲ ذرت (.Zea mays L)

طرح تلاقی دی آلل ابزاری مهم است که در برنامه های به نژادی گیاهی برای به دست آوردن اطلاعات وراثت صفات مورد استفاده قرار می گیرد. آگاهی از عمل ژن، وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی در گزینش، پیش شرط شروع برنامه های به نژادی برای توسعه ارقام ذرت است. پنج لاین S۷ ذرت و نتاج F۲ آن ها در یک طرح تلاقی نیمه دی آلل ۵ × ۵ به منظور برآورد عمل ژن ها و وراثت پذیری صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک مطالعه گردیدند. والدین و هیبریدهای F۲ حاصل از آن ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان کشت شدند و صفات انواع کلروفیل، پرولین، پروتئین، کاروتنوئید و قند احیاء مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس میانگین داده ها، اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ ها برای صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل گرافیکی به روش هیمن نشان داد که صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، قند احیاء و محتوای پرولین تحت کنترل اثر فوق غالبیت ژن ها قرار داشتند درحالی که صفت محتوای پروتئین تحت کنترل غالبیت ناقص قرار داشت. وراثت پذیری خصوصی صفات کاروتنوئید و محتوای پرولین برابر با ۱۴/۰ و صفت محتوای پروتئین برابر با ۴۴/۰ بود و برای صفات دیگر در این محدوده متغیر بود. به این ترتیب، نتایج این تحقیق نشان داد که برای اصلاح همه صفات به جز محتوای پروتئین می توان از پدیده هتروزیس و تولید ارقام هیبرید استفاده نمود؛ اما برای اصلاح صفت محتوای پروتئین استفاده از هر دو روش گزینش و تولید هیبرید پیشنهاد می شود. 

کلیدواژه ها:

Gene action ، Over-dominance ، Chlorophyll ، Heredity ، عمل ژن ، فوق غالبیت ، کلروفیل ، وراثت پذیری