نظریه ادراک در فلسفه ملاصدرا و جایگاه قیام صدوری

یکی از آراء ملاصدرا در مسئله علم و ادراک قیام صدوری ادراکات حسی و خیالی است. وی معتقد است نسبت نفس به ادراکات حسی و خیالیش, نسبت جاعل به مجعولش است. در نظر او نفس این دو دسته از صور ادراکی را ایجاد و ابداع می کند. در این خصوص لازم است دو مسئله بررسی شود: اولا, جایگاه این مسئله در نظام فلسفی ملاصدرا, خصوصا در نسبت با کل نظریه او در باب ادراک نیازمند تبیین است؛ ثانیا, ملاصدرا مانند سایر فلاسفه اسلامی علم را اکتسابی می داند. از آن جا که فاقد شیء نمی تواند معطی آن باشد و از طرفی نفس با ادراک هر صورتی واجد آن می شود, با این پرسش مواجه می شویم که نفس چگونه می تواند علت و جاعل صور ادراکی باشد. پی گیری این مسئله در آثار ملاصدرا مشخص می کند آنچه غالبا به عنوان نظریه ادراک ملاصدرا فهمیده و ارائه می شود به صورتی است که تبیین اظهارات گوناگون و متفاوت ملاصدرا در باب ادراک و جمع بین آنها را دشوار و بلکه ناممکن می نماید. دراین مقاله تلاش می شود تبیین دیگری از نظریه ملاصدرا ارائه گردد و نشان داده شود نکته اساسی این نظریه عمدتا مورد توجه نبوده است. سپس بر اساس تبیینی که از ادراک, صورت می گیرد مسئله مربوط به قیام صدوری پاسخ داده شود. 

کلیدواژه ها:

اتحاد ، صورت ، قیام صدوری ، مقام کثرت در وحدت ، مقام وحدت در کثرت