نقد و بررسی اشکالات نظریه متکلمان امامیه در باب اختیار و ثمرات تربیتی آن

اختیار یکی از مباحث مهمی است که از دیرباز حکما و متکلمان دربارە آن بحث کرده اند.
این تحقیق مبتنی بر روش کتابخانهای، تحلیل داده ها، مقارنه و تجمیع آرا میکوشد دیدگاه متقن و دقیق دین اسالم در رابطه با حقیقت اختیار را تبیین نماید. برخی از متکلمان امامیه همچون خواجه نصیرالدین طوسی و عالمه حلی اگرچه به اثبات اختیار انسان پرداخته اند، اما دچار دو اشتباه شده اند: خود را در دامن تفویض انداختهاند و نیز به وجود تعارض میان برخی از آیات قرآن کریم قائل گردیدهاند. اگرچه نظریە صحیح در این رابطه اختیار داشتن انسان است،
ولی التزام به آن هیچ مالزمهای با نظریە تفویض ندارد. دیدگاه اسالم دراینباره امربین االمرین است که براساس آن افعال انسانی در عین انتساب به انسان، به خداوند نیز منتسب هستند و افعال انسان در طول افعال الهی قرار میگیرد. بنابراین ضرورتی ندارد که برای اعتقاد به اختیار، افعال انسانی مستقل از افعال الهی تلقی شود. از سوی دیگر با تبیین حقیقت اختیار، تعارض بدوی آیات هدایت و ضاللت مضمحل میگردد. در این تحقیق به رابطە اختیار با جبر و تفویض، علم الهی و قضا و قدر الهی پرداخته شده و در پایان ثمرات تربیتی اختیار بررسی میگردد

کلیدواژه ها:

اختیار ، جبر ، تفویض ، آثار تربیتی اختیار ، آثار اعتقادی اختیار.