بررسی تصورات از خداوند در مثنوی بر مبنای استعاره های مفهومی مربوط به حق

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهشنامه ی متون ادبی دوره ی عراقی، دوره: 1، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_ADAB-1-3_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 314
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آزاده اسلامی

دانش آموخته دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

محمدحسن حسن زاده نیری

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی

اسماعیل تاج بخش

دانش آموخته دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

هنرمندان بزرگ در مواردی از راه تشبیه مفهوم خداوند را بیان می کنند، این تصاویر می توانند دربردارنده نگاه هنرمند متفکر نسبت به خداوند باشد. نظریه استعاره های مفهومی ابزار مناسبی برای بیرون کشیدن جنبه­های پنهان این تصور و تصویر است. این پژوهش تلاش می کند استعاره های مفهومی به کار رفته درباره حق را در مثنوی مورد بررسی قرار دهد؛ زیرا بررسی استعاره های مربوط به حق در مثنوی، از دقت نظر بیشتری برای یافتن تصویر و تصور حق در این اثر بهره مند است و می تواند زوایای پنهان دیگری را از تصور خدا که در مثنوی متجلی شده است، برای ما روشن کند. ما برای رسیدن به نتایج منظم تر و روشن تر، از تقسیم بندی مصطفی ملکیان درباره تصورات خداوند بهره گرفته و کوشیده ایم متشخص بودن و نامتشخص بودن آن ها را نیز بررسی کنیم. روش کار به این صورت بوده است که پس از استخراج استعاره های جزئی و شبکه مربوط به آن، استعاره های مادر را پیدا کرده ایم و سپس با تقسیم بندی ملکیان تطبیق داده ایم. این پژوهش نشان می دهد حق در مثنوی گاهی به صورت متشخص و گاهی نامتشخص آمده است. بیشتر تصویرهایی که مولوی از حق گزارش کرده، متشخص و انسان وار است. همچنین، مولوی از استعاره هایی «دوگانه» نیز استفاده کرده است که به خدایی اشاره می کنند که از یک نظر انسان وار و از نظر دیگر ناانسان وار است.    

کلیدواژه ها

مثنوی, استعاره مفهومی, حق, خدای متشخص, خدای نامتشخص

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.