ملیحه خالقی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه زنجان
احمد گلچین - استاد گروه خاکشناسی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

غیر متحرک کردن فلزات سنگین در خاک های آلوده به منظور جلوگیری از انتقال آن ها به گیاه و نهایتاً چرخه غذایی انسان امری لازم و ضروری است. برای این منظور می توان ترکیبات مختلفی را به خاک افزود که با رسوب دادن عناصر سنگین، از قابلیت جذب آن ها توسط گیاه کاست. به منظور بررسی تأثیر افزودنی های مختلف بر کاهش قابلیت جذب عناصر روی، سرب، کادمیوم و نیکل در یک خاک آلوده به فلزات سنگین، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار و در 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد استفاده شامل چهار نوع افزودنی مختلف بود که گئوتیت، بنتونیت و ورمی کمپوست با مقادیر صفر، 5/2 و 5 درصد و سوپر فسفات تریپل با مقادیر صفر، 05/0 و 1/0 درصد مصرف شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که افزودنی های مختلف در مقادیر مصرف شده تأثیر معنی داری بر قابلیت جذب عناصر روی، سرب، کادمیوم و نیکل در خاک دارند و باعث کاهش قابلیت جذب این عناصر در خاک شدند. بهترین افزودنی جهت کاهش قابلیت جذب روی و نیکل، سوپرفسفات تریپل و برای کادمیوم، بنتونیت بود. ورمی کمپوست، گئوتیت و سوپرفسفات تریپل تأثیر یکسانی بر کاهش قابلیت جذب سرب در خاک داشتند.

آلودگی خاک به فلزات سنگین، غیر متحرک کردن فلزات سنگین، سوپرفسفات تریپل، گئوتیت، بنتونیت