تعیین منابع صحرایی طوفانهای گرد و غبار و برآورد سهم هرکدام در غلظت PM10 در تهران

گردوغبار ناشی از مناطق صحراییکشورهای همسایه غربی یکی از منابع ذرات معلق آلاینده هوا در شهر تهران است که در سالهای اخیر روند روبه‌رشدی داشته و باعث بروز اثرات منفی متعددی بر سلامت انسان‌ها و محیط زیست گردیده است. علیرغم مطالعات انجام شده در این زمینه کماکان اطلاعات دقیق و مکفی در مورد منابع صحرایی و میزان مشارکت آنها بر غبار دریافتی در تهران موجود نیست. هدف از مطالعهحاضر تخمین سهم هر یک از منابع صحرایی تولید گرد و غبار در اطراف ایران بر غلظت PM10اندازه‌گیری شده در ایستگاههای سنجش شهر تهران است. دوره غبار در نظر گرفته شده، روزهای ابتدایی ماه July سال 2009 می‌باشد. تخمین میزان غلظتPM10ناشی از گردوغبار منطقه‌ای با استفاده از تحلیل آماری داده‌ها انجام و انتشار و انتقال ذرات معلق ناشی از گرد و غبار منابع صحرایی با استفاده از نرم‌‌افزارHYSPLIT مدلسازی شد. مدلسازی صورت‌گرفته کالیبره شده تا نتایج مدل بهترین مطابقت را با مقادیر اندازه‌گیری‌ شده داشته باشند و مقادیر بهینه پارامترها برای ورودی مدل در شهر تهران بدست ‌آید. نتایج مدلسازی برای غلظت متوسط روزانه PM10 ناشی از غبار با مقادیر اندازه‌گیری شده دارای برازشی با ضریب 95/0 می‌باشد. با بررسی منطقه، صحاری کشورهای همسایه غرب و جنوب غربی ایران به 5 دسته به صورتی که در ادامه ذکر گردیده است تقسیم‌بندی گردیدند: منطقه1:عمان،امارات؛ منطقه2:عربستان،بحرین،قطر،کویت؛ منطقه3:یمن؛ منطقه4:عراق و منطقه5:کرانه غربی،اردن،سوریه،لبنان. غبار منتشر شده از هر منطقه به طور جداگانه و با استفاده از پارامترهای کالیبره شده مدلسازی گردید و سهم هرکدام از مناطق در گرد و غبار تهران در دوره مشخص شده به دست آمد. نتایج مدلسازی نشان می‌دهد در این دوره مقدار عمده گرد و غبار تهران از صحاری عراق و سوریه وارد می‌شود، بطوریکه صحاری شمال عراق وشرق سوریه به ترتیب 55%و30% گرد و غبار وارده به تهران را شامل می‌شود

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، تهران ، گرد و غبار ، مناطق صحرایی ، ذرات معلق ، HYSPLIT