سه گانه های تشکیکی در عالم معرفت اسلامی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 171

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PHILO-14-31_016

تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1400

چکیده مقاله:

در بطن منابع حکمی، عرفانی و متون دینی به مناسبت­های مختلف سه­گانه­های بسیاری طرح شده است؛ این سه­گانه­ها را می­توان به سه دسته ۱. سه­گانه­های مرتبط با مراتب شوون حق تعالی، ۲. مراتب عالم و ۳. مراتب شوون انسانی تقسیم­بندی کرد. مهم­ترین سه­گانه در مورد خداوند، سه­گانه «ذات، صفات و افعال» است که اساس تمام آموزه­های عرفانی و سه­گانه­های مطرح در آن است؛ و در مورد عالم، به تعبیر عرفانی سه مرتبه «ملک، ملکوت جبروت»، به تعبیر فلسفی سه مرتبه « ماده، مثال و عقل» و به تعبیر دینی سه مرتبه «دنیا، برزخ و آخرت» قابل اشاره است؛ به تبع مراتب عالم، مراتب سه­گانه بسیار مهم زمان یعنی «زمان، دهر، سرمد» مطرح می­شود؛ اما در مورد انسان نیز سه مرتبه نیروی «حواس، خیال، عقل» محوری­ترین سه­گانه است؛ و به همین ترتیب سه­گانه­های مهم دیگری در خرده­-موضوع­های معرفتی، با تکیه بر موارد یاد شده طرح شده است. حال مساله اساسی در این مقاله این است که چرا در این­جا بر «سه­گانه» تاکید شده است؟ و مراتب سه­گانه چه نسبتی با مراتب کم­تر یا بیشتر می­تواند داشته باشد؟ آیا بین مراتب یاد شده در این مقاله ارتباط منطقی­ای وجود دارد؟ یا هر سه­گانه­ای را می­توان در زمره مراتب یاد شده قرار داد؟ پاسخ همه این سوالات در اصل وزین تشکیک در فلسفه اسلامی نهفته است؛ بنابراین اصل، هر یک شاخه از سه­گانه­های یاد شده سه مرتبه از یک حقیقت واحدند و با هم ارتباط طولی دارند؛ و در حقیقت یک­چیزند با چند مرتبه.

نویسندگان

علی بابایی

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران. اردبیل.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Quran.. ...
  • Ibn abi-Jamhor, Muhammad ibn Zayn al-Din (۱۴۰۵ AH) Avali Al ...
  • Ibn Sina, Hussein (۱۹۸۰) Ayoun al-Hekme, Beirut: Dar al-Qalam.. ...
  • Ibn Arabi, Mohiuddin (۱۳۶۷ AH) Collection of Rasa'il ibn Arabi, ...
  • Ibn Arabi Mohiuddin.(۱۴۰۵) Al-Futhaat al-Mukiyyah. Egypt: Osman Taha's investigation.. ...
  • Ashtiani, Seyyed Jalaluddin (۱۳۷۶) Existence in philosophy and mysticism, Qom: ...
  • Ashtiani, Seyyed Jalaluddin (۱۳۷۰) Qaisari introduction to Fosos al hekam, ...
  • Amoli, Haidar ibn Ali (۱۴۲۲ AH) Interpretation of al-Muhit al-'Azam ...
  • Amoli, Haider bin Ali (۱۳۶۸) Jame al asrar ve manba ...
  • Boroujerdi, Hussein bin Reza (۱۴۱۶ AH) Commentary of al Serat ...
  • Jahangiri, Mohsen (۱۹۹۶) Mohiuddin ibn Arabi The Prominent Face of ...
  • Javadi Amoli, Abdullah (۲۰۱۴) The Quran in the Quran, Qom: ...
  • Haqqi Barsoy, Ismail ibn Mustafa (۱۴۳۰ AH) Meraat al-Haqaeq, Cairo: ...
  • Razi, Fakhruddin (۱۴۱۱) Al-mabahes ol-Mashreeqiyye. Qom: Bidar Publications.. ...
  • Rezanejad, Gholamhossein (۱۳۸۳) Al-Tamhid Al-Mubani's, Tehran: Al-Zahra. (in Persian). ...
  • Sabzevari, Mohammad Ebrahim (۲۰۰۷) Description of Golshan e Raz (Sabzevari), ...
  • Sabzevari, Mullah Hadi (۱۳۷۴) Description of Masnavi (Sabzevari), Tehran: Ministry ...
  • Sabzevari, Mollahadi (۱۳۶۰) Al-TaliGhat Ala al-Shawahid al-Rubybi fi Al-Manahij al-Soloukiye, ...
  • Sajjadi, Seyyed Ja'far (۲۰۰۰) Mulla Sadra's Philosophical Terminology, Tehran: Ministry ...
  • Sultan Ali Shah, Sultan Muhammad ibn Heydar (۱۳۷۲) Persian text ...
  • Semnani, Alaa al-Dawleh (۲۰۰۴) Semnani Persian Works, Tehran: Scientific and ...
  • Shahrzouri, Shamsuddin (۱۳۸۳) Rasa'il al-Shajar at al-Elahi. Tehran: Institute of ...
  • Safi Alishah, Mohammad Hassan bin Mohammad Bagher (۱۳۷۱) Erfan al-Haq, ...
  • Tabatabaei. Mohammad Hossein (۱۳۷۴) Translated by al-Mizan. Qom: Islamic Publications ...
  • Tayyeb, Abdul Hussein (۱۳۶۹ AH) Atyab Al Bayan, Tehran: Islam. ...
  • Abedi Ahmed (۲۰۰۰) "Gradation in Islamic Philosophy". Journal of Philosophical ...
  • Feyz Kashani, Mohammad bin Shah Morteza (۱۴۱۵ AH) Tafsir al-Saafi, ...
  • Qaderi, Hassan ibn Musa ibn Abdullah (۱۴۲۷ AH) Tavilat Al ...
  • Qomi, Qazi Saeed (۲۰۰۲) Al-Arbeiniyyat Le Kashf e Anwar al-Qudsiya, ...
  • Gheysari, Davood (۲۰۰۲) Rasail Gheeysari, Tehran: Research Institute of Wisdom ...
  • Kashani Abdul Razzaq (۱۴۲۲) Interpretation of Ibn 'Arabi (The Interpretations ...
  • Kashani, Abd al-Razzaq (۱۴۲۶ AH) Latayef al-'Alaam, Cairo: al-Saqaft al-Dinai ...
  • Ghoroush's autobiography, Morteza (۲۰۰۲) Moheb Rahman Fe Tafsir al-Qur'an (editor), ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (a. ۱۳۶۰) Al-Shawahed al-Rubaiyyah fi ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۶۸) Al-Hakim al-Mutalliyyah Fi al-Asfar ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۵۴) al-Mabd al-Maad. Correcting: Ashtiani ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۶۳) Mefatih Elgheyb. Tehran: Ministry ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۶۶) Interpretation of Quran al-Karim. ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۶۸) Al-Hekmat al-Mutalliyeh Fi al-Asfar ...
  • Mulla Sadra. Muhammad ibn Ibrahim (۱۴۲۰ AH) Mulla sadra Philosophical ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۰۲ AH) Resaele Mullah Sadra, ...
  • Mulla Sadra, Mohammad ibn Ibrahim (۱۳۶۳) Mafatih al-Gheyb, Tehran: Ministry ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۸۷) Three Philosophical Treatises, Qom: ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (۱۳۹۱ AH) Suspensions on the ...
  • Mulla Sadra, Muhammad ibn Ibrahim (۱۴۰۲ AH) Sadr al-Mutallahin's Philosophical ...
  • ​​Rumi Jalaluddin Mohammad Balkhi (Molavi) (۱۳۸۴) Divan e Kabir e ...
  • Rumi, Jalaluddin Muhammad (۱۳۷۳) Masnavi e manavi. Tehran: Press and ...
  • Mirdamad, Mohammad Bagher and Alavi, Sayyid Ahmad (۱۳۷۶) Taghvim ol ...
  • Mirdamad, Mohammad Bagher (۱۳۸۱-۱۳۸۵) Mir Damad's Works By the efforts ...
  • نمایش کامل مراجع