سه گانه های تشکیکی در عالم معرفت اسلامی
محل انتشار: فصلنامه پژوهش های فلسفی، دوره: 14، شماره: 31
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 171
فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PHILO-14-31_016
تاریخ نمایه سازی: 8 خرداد 1400
چکیده مقاله:
در بطن منابع حکمی، عرفانی و متون دینی به مناسبتهای مختلف سهگانههای بسیاری طرح شده است؛ این سهگانهها را میتوان به سه دسته ۱. سهگانههای مرتبط با مراتب شوون حق تعالی، ۲. مراتب عالم و ۳. مراتب شوون انسانی تقسیمبندی کرد. مهمترین سهگانه در مورد خداوند، سهگانه «ذات، صفات و افعال» است که اساس تمام آموزههای عرفانی و سهگانههای مطرح در آن است؛ و در مورد عالم، به تعبیر عرفانی سه مرتبه «ملک، ملکوت جبروت»، به تعبیر فلسفی سه مرتبه « ماده، مثال و عقل» و به تعبیر دینی سه مرتبه «دنیا، برزخ و آخرت» قابل اشاره است؛ به تبع مراتب عالم، مراتب سهگانه بسیار مهم زمان یعنی «زمان، دهر، سرمد» مطرح میشود؛ اما در مورد انسان نیز سه مرتبه نیروی «حواس، خیال، عقل» محوریترین سهگانه است؛ و به همین ترتیب سهگانههای مهم دیگری در خرده-موضوعهای معرفتی، با تکیه بر موارد یاد شده طرح شده است. حال مساله اساسی در این مقاله این است که چرا در اینجا بر «سهگانه» تاکید شده است؟ و مراتب سهگانه چه نسبتی با مراتب کمتر یا بیشتر میتواند داشته باشد؟ آیا بین مراتب یاد شده در این مقاله ارتباط منطقیای وجود دارد؟ یا هر سهگانهای را میتوان در زمره مراتب یاد شده قرار داد؟ پاسخ همه این سوالات در اصل وزین تشکیک در فلسفه اسلامی نهفته است؛ بنابراین اصل، هر یک شاخه از سهگانههای یاد شده سه مرتبه از یک حقیقت واحدند و با هم ارتباط طولی دارند؛ و در حقیقت یکچیزند با چند مرتبه.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی بابایی
استادیار گروه فلسفه، دانشگاه محقق اردبیلی. ایران. اردبیل.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :