رقیه بیانی - , Gorgan Branch, Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
آرین ساطعی - , Gorgan Branch, Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
E. الهام فغانی - Cotton Research Institute, Gorgan, Iran.

تاثیر تنش خشکی و همزیستی مایکوریزی روی کلونیزاسیون، فسفر ریشه و برگ، فعالیت فسفاتاز ریشه و برگ، حجم و مساحت ریشه و وزن خشک ریشه یک رقم جو بدون پوشینه با استفاده از آزمایش فاکتوریل و طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل سه سطح خشکی شاهد، تنش ملایم و تنش شدید به ترتیب ۹۰، ۶۰ و ۳۰ درصد ظرفیت زراعی و دو سطح تلقیح و عدم تلقیح با مایکوریزا Glomus intraradices بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمار خشکی روی صفات فسفر برگ، فعالیت فسفاتاز ریشه و برگ و حجم ریشه ((P < ۰.۰۱ و بر همزیستی، میزان فسفر ریشه و وزن خشک ریشه در(P < ۰.۰۵)  تاثیر معنی دار داشت. هم چنین اثر خشکی × مایکوریزا روی تمامی صفات به جز حجم ریشه معنی دار بود. بیشترین مقدار فسفر برگ (۵۴/۱ میلی گرم بر گرم) در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید وجود داشت. فعالیت آنزیم فسفاتاز ریشه در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید، با ۹/۲۹۷ جذب در واحد دقیقه در وزن تر، بیشترین بود که نسبت به تنش ملایم با حضور مایکوریزا، ۶/۱۶ برابر افزایش داشت. بیشترین وزن خشک ریشه (۰۹۱/۰ گرم) مربوط به تیمار غیر همزیست با مایکوریزا و تیمار شاهد بود. در تیمار همزیست با مایکوریزا در سطح خشکی شدید، کمترین حجم ریشه (۰۱۶/۰ سانتی متر مربع) مشاهده شد. به طورکلی، تلقیح بذر جو با قارچ مایکوریزا در تنش خشکی شدید، می­تواند با القاء فعالیت آنزیم فسفاتاز ریشه و برگ، فسفر بیشتری را به اندام هوایی به ویژه برگ انتقال دهد. هم چنین همزیستی مایکوریزایی علاوه بر تامین منابع غذایی گیاه به ویژه فسفر، می­تواند با افزایش وزن خشک و سطح ریشه، در تحمل تنش کم آبی در گیاه نقش داشته باشد.

Drought stress, Hulless barley, Mycorrhizal symbiosis, Phosphatase, Phosphorus, تنش خشکی, جو بدون پوشینه, فسفاتاز, فسفر, همزیستی مایکوریزی