اثر کلرمکوات کلراید بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم تحت شرایط تنش خشکی

کلرمکوات کلراید (CCC) از مهم ترین کندکننده­های رشد، برای دست ورزی رشد و عملکرد غلات می باشد. اثرات این کندکننده رشد در شرایط تنش خشکی به خوبی مطالعه نشده است. لذا، به منظور بررسی تاثیر غلظت­های محلول پاشی CCC بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط خشکی، دو آزمایش جداگانه در گلخانه و مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال­های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ اجرا شد. تیمارهای آزمایش گلخانه­ای شامل کاربرد و عدم کاربرد CCC، ارقام گندم (مرودشت، شیراز و چمران) و سطوح تنش خشکی (۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد ظرفیت­ مزرعه­ای) و تیمارهای آزمایش مزرعه­ای شامل غلظت های مختلف CCC (صفر، ۳ و ۵ گرم در لیتر) و سطوح تنش خشکی (بدون تنش، تنش­های ملایم، متوسط و شدید) بودند. نتایج نشان داد که در هر دو شرایط مزرعه و گلخانه،­ تنش خشکی در سطوح متفاوت باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم شد. از سوی دیگر، CCC با افزایش عملکرد و اجزای عملکرد موجب بهبود تحمل به خشکی در گندم گردید؛ در شرایط مزرعه با افزایش غلظت CCC تا ۵ گرم در لیتر، تاثیر مثبت آن بیشتر گردید. با این وجود، تاثیر CCC در شرایط بدون تنش و سطوح تنش خشکی ملایم بیشتر بود و در شرایط تنش شدید تاثیر کمتری داشت. در شرایط گلخانه که سه رقم گندم مرودشت، شیراز و چمران مورد مقایسه قرار گرفت، رقم چمران بیشترین عملکرد دانه را در شرایط آبیاری مطلوب و تنش به خود اختصاص داد، درحالی که رقم شیراز بیشترین پاسخ را به کاربرد CCC از خود نشان داد. به طورکلی، اگرچه تنش خشکی موجب کاهش رشد و عملکرد گندم شد، لیکن، محلول پاشی CCC توانست بخشی (۳۰ تا ۶۰ درصد) از این کاهش را جبران کند.

کلیدواژه ها:

Grain weight ، Grain yield ، Growth retardant ، Water stress ، عملکرد دانه ، کم آبی ، کندکننده رشد ، وزن دانه