تاثیر تنش شوری بر رشد و توزیع یونی در ارقام متحمل و حساس گیاه کلزا (Brassica napus L.)

به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا به تنش شوری آزمایشی گلخانه­ای به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا درآمد. سه سطح شوری صفر، ۱۰۰و ۲۰۰ میلی مولار به عنوان تیمار شوری از زمان استقرار بوته (۴ برگی) اعمال گردید. در این تحقیق غلظت یون های سدیم و پتاسیم و نیز نسبت پتاسیم به سدیم در بافت­های مختلف سه رقم کلزا (PP-۴۰۱-۱۵E، Hyola۴۰۱ و Hyola۶۰) که به لحاظ تحمل به شوری متفاوت بودند، ۳۰ روز پس از اعمال شوری مورد مقایسه قرار گرفتند. تجزیه داده­ها نشان داد که تاثیر شوری بر همه صفات معنی دار بود. هم چنین نتایج نشان داد که زیست­توده اندام هوایی و ریشه و عملکرد دانه در رقم حساس (PP-۴۰۱-۱۵E) کاهش بیشتری نسبت به ارقام متحمل (Hyola۴۰۱ و Hyola۶۰) در واکنش به تنش شوری داشت. در این تحقیق به نظر می رسد کاهش مقدار زیست توده اندام هوایی، عمدتا به دلیل اثرات اسمزی املاح و نه اثرات ویژه یونی می باشد. تجمع سدیم در اندام هوایی و ریشه ارقام متحمل کمتر بود که این موضوع نشان داد تحمل در این ارقام با میزان ممانعت از ورود نمک به داخل گیاه مرتبط می باشد. هم چنین در این آزمایش نسبت پتاسیم به سدیم در جوان­ترین برگی که به حداکثر سطح خود رسیده بود، در رقم حساس کمتر از ارقام متحمل بود. توزیع یونی در گیاه کلزا می تواند به طور قابل توجهی باعث بهبود تحمل به شوری گردد. نفوذ­پذیری نسبی غشاء در رقم PP-۴۰۱-۱۵E در شوری ۲۰۰ میلی مولار افزایش بیشتری نسبت به ارقام مقاوم داشت، از این رو می توان از آن به عنوان ملاک انتخاب به منظور افزایش مقاومت به شوری بهره گیری نمود.

کلیدواژه ها:

Relative Membrane Permeability ، Ion specific effects ، Seed yield ، Salt tolerance ، نفوذپذیری نسبی غشاء ، اثرات ویژه یونی ، عملکرد دانه ، مقاومت به شوری