اثر شوری بر جوانه زنی و ارتباط آن با وضعیت رشد رویشی ژنوتیپ های Bromus danthoniae از مناطق شور و غیر شور ایران

گونه Bromus danthoniae Trin. گراس مرتعی، بومی اقلیم­های سخت بیابانی و از منابع ژنتیکی مهم متحمل به تنش­های محیطی به­ویژه شوری محسوب می شود. در مطالعه حاضر ۲۴ ژنوتیپ جمع­آوری شده از استان­های ایلام، کردستان، کرمانشاه (مناطق غیر شور) و آذربایجان غربی (منطقه شور سواحل دریاچه ارومیه)، در مرحله جوانه­زنی و تیمارهای شوری با غلظت­های ۰، ۶۰، ۱۲۰، ۱۸۰، ۲۴۰ و ۳۰۰ میلی­مولار کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفت. صفات درصد جوانه­زنی، شاخص سرعت جوانه­زنی، بنیه بذر، طول ریشه­چه، طول ساقه چه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه اندازه­گیری شد. در ضمن رابطه جوانه­زنی و زنده ماندن بوته­ها (%) پس از چهار هفته اعمال تنش شوری ۳۵۰ میلی مولار کلرید سدیم در مرحله رشد رویشی اندازه­گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که شوری اثر بسیار معنی­دار و کاهنده برای کلیه صفات داشت. همچنین اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ با شوری نیز بسیار معنی­دار بود. ژنوتیپ های USLN۳ و KER۴ به ترتیب با ۱۳% و ۹۸% کاهش جوانه زنی در شرایط تنش ۳۰۰ میلی مولار، به ترتیب کمترین و بیشترین تاثیر را از تنش شوری داشتند. براساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ­ها در سه گروه قرار گرفتند، گروه اول شامل ژنوتیپ های متحمل، متعلق به مناطق شور، گروه دوم شامل ژنوتیپ های حساس متعلق به مناطق غیر شور و گروه سوم شامل ترکیبی از ژنوتیپ های مناطق مختلف بود. رابطه معنی­داری بین جوانه­زنی و صفت زنده ماندن گیاه در مرحله رشد رویشی تحت تنش شوری مشاهده نشد که نشان دهنده مکانیسم­های متفاوت درگیر در تحمل به تنش شوری در مرحله گیاهچه و رشد رویشی در گونه B. danthoniae می­باشد.

کلیدواژه ها:

Grass land ، Halophyte ، Natural selection ، Salinity ، Tolerance ، انتخاب طبیعی ، تحمل ، تنش شوری ، مرتع ، هالوفیت