سازه های موثر بر دانش کشاورزی پایدار و پایداری نظامهای زراعی (مطالعه موردی گندمکاران در استان فارس)

در پژوهشهای کشاورزی پایدار به جنبه های رفتاری کشاورزان و علل بروز یا عدم بروز رفتارهایی که در جهت پایداری می باشد، کمتر توجه شده است. هدف این مطالعه ۱) تعیین رابطه بین سازه های اجتماعی – اقتصادی و تولیدی – زراعی در نظر گرفته شده با متغیر میزان دانش کشاورزی پایدار، ۲) پیش بینی میزان تغییرات متغیر دانش کشاورزی پایدار بر اساس سازه های مذکور و ۳) تعیین رابطه بین متغیر دانش کشاورزی پایدار و میزان پایداری نظام زراعی بوده است. روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و کشاورزان گندمکار استان فارس به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه در نظر گرفته شده اند. از این جامعه بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، تعداد ۲۰۰ کشاورز گندمکار از ۳۹ روستا، در شهرستانهای منتخب این استان به طور تصادفی انتخاب گردیده اند. یافته ها نشان داد که متغیر دانش کشاورزی پایدار با سازه های میزان سواد، انگیزه پیشرفت، میزان کل تولید گندم، میزان دانش فنی در زمینه روشهای متداول تولید گندم، وضعیت اقتصادی، شیوه زراعت گندم، آموزشهای ارائه شده از سوی مروجین کشاورزی و نظارت مسئولین مراکز خدمات کشاورزی بر مراحل مختلف زراعت گندم، همبستگی مثبت و معنی دار دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی چندمتغیری به شیوه مرحله ای نشان داد که متغیرهای مستقل دانش فنی در زمینه شیوه های متداول تولید گندم، انگیزه پیشرفت، نوع نظام بهره برداری از زمین، میزان سواد و شیوه زراعت گندم، قادرند بیش از ۵۰% از تغییرات متغیر وابسته دانش کشاورزی پایدار در بین گندمکاران را توضیح دهند. در بخش دیگری، علل نبودن رابطه معنی دار بین متغیرهای دانش کشاورزی پایدار و پایداری نظام زراعی از دیدگاههایی همچون الگوی نشر نوآوریها و نوآوریهای حفاظتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در پایان به ارائه پنج پیشنهاد که حاصل یافته های این پژوهش است، مبادرت شده است.

کلیدواژه ها:

Sustainable agricultural knowledge ، Sustainability of farming system ، دانش کشاورزی پایدار ، پایداری نظام زراعی