مهری رضایی - کارشناس ارشد محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس تهران و کارشناس اداره کل حفا
نسرین خسروی - دانشجوی کارشناسی محیط زیست،دانشگاه پیام نور واحد مشهد

باتوجه به افزایش روز افزون جمعیت شهر مشهد،ورود زائرین و مسافرین از مناطق مختلف به این شهر،افزایش میزان تردد وسائط نقلیه،وجود صنایع وکارخانجات بزرگ وکوچک،شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی مشهد میتوان این شهر را به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای ایران محسوب نمود.این موضوع لزوم توجه به مسئله کاهش آلودگی هوای شهر در جهت حفظ سلامتی شهروندان را به خوبی روشن می سازد.در این مقاله طرح جامع کاهش آلودگی هوای مشهد بررسی و پارامترهای لحاظ شده در طرح استخراج گردید و با شاخص های آمده در پروتکلهای کاهش آلودگی هوا در کشورهای آسیایی مقایسه شد، همچنین میزان اجرای دستورالعملهای ارائه شده در این طرح توسط سازمانهای مسئول مورد بررسی قرار گرفت. در پایان با تحلیل سریهای زمانی شاخص کیفی هوا میزان موفقیت این طرح بعد از گذشت حدود 8 سال در کاهش آلودگی و رسیدن به اهداف مطرح شده سنجیده شده است. نتایج نشاندهنده ضعف طرح جامع مشهد در ارائه دستورالعمل های تشویقی و مالیاتی در کنترل آلودگی هوا در منابع ثابت و سیار ،عدم توجه به مدیریت تقاضای سفر در کانونهای بحرانی ،عدم منشایابی دقیق آلاینده هایی چون ذرات معلق در منطقه است .همچنین بررسی بلند مدت شاخص کیفی هوا در شهر مشهد نشانگر کاهش سهم آلاینده های ناشی از سوخت فسیلی بالاخص منوکسید کربن در ایجاد حالت اضطرار و افزایش نسبی سهم ذرات معلق در ایجاد کیفیت بحرانی هوا می باشد که لزوم بازنگری و تکمیل طرح را براساس شاخص های مورد اشاره متذکر می گردد.

آلودگی هوا ؛ طرح جامع ، مشهد، شاخص کیفی هوا