داود عمارچی - رئیس گروه اجرایی طرح و توسعه سد بالارود- سازمان آب و برق خوزستان
طاها میرزاوند - کارشناس مهندسی مکانیک- دانشگاه لرستان
سروش اسماعیلی زاده - کارشناس فنی سد بالارود- شرکت مهندسی مشاور دزآب

سد بالارود، سدی خاکی با هسته رسی قائم است که بر روی رودخانه بالارود در شمال استان خوزستان واقع شده است. این سد به دلیل نزدیک شدن به زمان آبگیری و ضرورت تهیه دستورالعمل و پیشبینی روند پر شدن مخزن جهت مدیریت و بهره برداری بهینه از منابع آب آن، نیازمند شبیه سازی سیستم منابع آب میباشد. در این پژوهش جهت شبیهسازی مخزن از مدل هیدرولوژیکی HEC-ResSim استفاده شده است. بدین منظور حداقل حق آبه زیست محیطی به عنوان منحنی فرمان به مدل معرفی شد و ۴ سناریو در ارتباط با شرایط هیدرولوژیکی دوره آبگیری شامل ترسالی، نرمال، خشکسالی و ترکیبی از خشکسالی- نرمال اتخاذ گردید. نتایج حاکی از آن بود که با شروع روند آبگیری در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، تفاوت بسیار زیادی در زمان رسیدن به ترازهای نرمال و حداکثری مخزن برای هر یک از ۴ سناریو مطرح شده وجود دارد. با توجه به کمبود بارشها در نیمه دوم سال آبی ۱۳۹۹ -۱۴۰۰، سناریوهای خشکسالی مورد توجه بیشتری قرار گرفتند بگونه ای که با درنظر داشتن سال ۱۴۰۰ بعنوان خشکسالی و ادامه این روند در سالهای آتی، مخزن در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ به تراز نرمال خواهد رسید. از طرفی نیز با درنظر داشتن سال ۱۴۰۰ بعنوان خشکسالی و نیز پیشبینی شرایط نرمال هیدرولوژیکی در سالهای آتی، تراز مخزن در بهمن ماه ۱۴۰۱ به تراز نرمال رسیده و در اوایل بهار ۱۴۰۲ به تراز حداکثری خود خواهد رسید . در نهایت با توجه به پیشرفت عملیات آبگیری و روند پرشدن مخزن، پیشنهاداتی در خصوص استفاده بهینه از ظرفیت رودخانه و نحوه رهاسازی حقآبه به پاییندست سد بالارود ارائه شد.

سیستم منابع آب، منحنی فرمان، حق آبه زیست محیطی، حجم مخزن.