محمد قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه کشاورزی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
محمد آرمین - عضو هیات علمی، گروه کشاورزی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

به منظور بررسی اثر نوع و مقدار مصرف نانولوله های کربنی چندجداره وزغال فعال بر ریخت شناسی ریشه نخود در شرایط حضور بقایای علف کش سولفوسولفورون آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۹۵ انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از نوع تعدیل کننده ( نانولوله های چند جداره فعال + زغال فعال+علفکش سولفوسولفورون) و مقدار مصرف نانولوله های چند جداره ( ۱۰گرم )زغال فعال(۲کیلوگرم ) در هکتار بود. جهت شبیه سازی بقایای علفکش از محلول۰، ۱۵ ،۳۰،۴۵ و۶۰ درصد توصیه شده علفکش سولفوسولفورون استفاده شد. نانولوله های کربنی میتوانند برای تشکیل غشاهایی با تخلخل نانومتری و دارای قابلیت جداسازی آلودگیها، به طور یکنواخت همراستا شوند. استفاده از مواد نانو ازجمله نانولوله های کربنی به عنوان یک عضو جدید از خانواده کربن میتوانند برای حذف موردتوجه قرار گیرند. نانولوله های تک دیواره،یکی از انواع نانولوله های کربنی میباشند .خصوصیات جذب سطحی به توزیع سایتهای مختلف جذب بر روی نانولوله های کربنی بستگی دارد( .(Agnihotri S, et al.,۲۰۰۶ زغال کربن گروهی از مواد کربنی با پوکی و سطح داخلی بالا اطلاق میشود که کاربرد مهم و قابل اهمیت آنها در جداسازی بو، رنگ، مزه های غیر دلخواه از آب در عملیات های خانگی و صنعتی، بازیافت حلال، تصفیه هوا به ویژه در رستورانها، صنایع غذائی و شیمیائی میباشد.نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از نانولوله های چند جداره + زغال فعال سبب افزایش ۸۰ درصدی بوته سبزشده ،۷۰ درصدی بوته های برداشت شده ، ۶۴درصدی طول ساقه ،۶۷درصدی وزن خشک ساقه ، ۵۲ درصدی وزن خشک ریشه ، ۵۳ درصدی سطح ریشه ، ۷۱ درصدی قطر ریشه ، ۷۳ درصدی حجم ریشه ، ۶۶ درصدی مجموع طول ریشه شد. غلظت ۶۰درصد توصیه شده علف کش سبب ازبین رفتن کامل گیاهان مورد مطالعه شد.باافزایش دز مصرفی علف کش ، کلیه خصوصیات مورد بررسی به طور معنی داری کاهش یافت. استفاده از نانولوله های کربنی چند جداره +زغال فعال سبب کاهش خسارت ناشی از بقایای علف کش سولفوسولفورون شد که اثرات این تعدیل کنندگی در دزهای پایین علف کش درمقایسه با دزهای بالای علف کش بیشتر بود.درمجموع نتایج این بررسی نشان داد نخود به بقایای علف کش سولفوسولفورون بسیارحساس می باشد و استفاده از نانولوله های کربنی چند جداره +زغال فعال سبب بهبود خصوصیات مورفولوژی ریشه درشرایط حضوربقایای علف کش سولفوسولفورون شد.

بقایای علف کش ، تعدیل کننده ، ریخت شناسی ریشه ، ریخت شناسی برگ ، نخود