مریم بابایی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده داروسازی و علوم داروییدانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس، ایران
شهلا سهرابی پور - مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندر عباس، ایران

سابقه و هدف: افزایش هومورن کورتیزول یکی از مهمترین مکانیسم های بدن برای غلبه بر استرس از طریق مسیرهیپوتالاموس هیپوفیزغده آدرنال میباشد که باعث ایجاد مکانیسم های تطابقی در سیستم های قلبی عروقی ، متابولیسم و سیستم ایمنی می گردد. در بیماران مبتلا به کرونا نیز تغییرات مهم این هورمون دیده می شود، این مسئله اهمیت بررسی اثر ویروس کرونا بر میزان هورمون کورتیزول افراد مبتلا را ضروری میکند.روش جستجو:جهت شناسایی مطالعات، پایگاههای Web of Science ، Science direct ، Scopus , Google scholarو PubMed بررسی شدند. یافته ها: بررسی ها نشان میدهد که ویروس کروید ۱۹ احتمالا همانند ویروس سارس، میتواند با اینفیلتراسیون مونوسیتها، النفوسیتها، نکروزهای فوکال در آدرنال ایجاد کند؛ همینطور احتمالا از طریق angiotensin - converting - enzyme۲ بیان شده در هیپوتالاموس و هیپوفیز، با اثر بر مسیر هیپوتالاموس هیپوفیزغده آدرنال و کاهش Adrenocorticotropic hormoneهم عمل می کند؛ در نتیجه میتواند سبب هیپوکورتیزولیسم اولیه و ثانویه در بیماران شود، به گونه ای که در مطالعه انجام شده روی ۶۱ بیمار بهبود یافته از سارس، حتی پس از شش ماه مشاهده شد که ۳۹ درصد بیماران هیپوکورتیزولیسم داشتند که از این تعداد، ۸۳ درصد هیپوکورتیزولیسم ثانویه داشتند که در تعدادی از این بیماران یکسال طول کشید تا به حالت طبیعی برگردند. بنابراین این ویروس مانند سارس احتمالا از طریق نارسایی در ترشح هورمون کورتیزول میتواند سبب التهاب شدید و مرگ شود. از طرفی دیگر در مطالعه کوهورت در بیماران ۱۹-COVID طی ۴۸ ساعت ابتدای پذیرش، هایپرکورتیزولیسم مشاهده شد که میزان میانه کورتیزول در بیماران کویید مثبت ۶۱۹nm / l بود در مقابل، بیماران غیر کرونایی ۵۱۹nm / l مقدار بود.). در این مطالعهCut of point را برای کورتیزول ۷۴۴nm / l مشخص کردند بطوریکه بیمارانی که سطح کورتیزول آنها کمتر از ۷۴۴nm / l بود، نسبت به کسانی که از این سطح بالاتر بود، بیشتر زنده می ماندند. مقدار بالای کورتیزول در موقع پذیرش، با شدت بیماری رابطه مستقیم داشت.نتیجه گیری: بنابراین اینکه دقیقا ویروس چگونه بر مقدار کورتیزول بدن اثر می گذارد، مشخص نیست تا بر اساس آن مشخص شود کدام دسته از بیماران بیشترین سود را از تجویز داروهای گلوکوکورتیکوییدی می برند. البته اثرات درمانی موثر به دوز و زمان صحیح تجویز وابسته است. در غیر اینصورت، گاها این داروها با تضعیف سیستم ایمنی باعث افزایش ویروس در بدن می گردند و شاید تجویز آنها نه تنها مفید نباشد بلکه سیستم ایمنی را سرکوب خواهد کرد.

ویروس کرونا، کورتیزول، سیستم ایمنی، داروهای گلوکوکورتیکوییدی